دوشنبه, ۳۱ شهریور ۱۴۰۴
۱۱:۱۵
۴
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، علی آذرکار، مدیر کمیته فنی فناوری اطلاعات (کمیته متناظر ISO/IEC/JTC1 در ایران)، با تأکید بر نقش حیاتی نرم‌افزار در جهان امروز، استانداردسازی فرایندهای تولید را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای ارتقای کیفیت و کاهش هزینه‌ها می‌داند.
آذرکار با اشاره به تاریخچه مهندسی نرم‌افزار می‌گوید: «طی ۶۰ سال گذشته جامعه نرم‌افزاری جهان تجربه‌های تلخ و شیرینی در تولید نرم‌افزار پشت سر می‌گذارد و نتیجه آن تدوین استانداردهایی در سطوح بین‌المللی و سازمانی است. هدف این استانداردها ارائه روش‌ها و راهکارهایی برای موفقیت پروژه‌های نرم‌افزاری به شمار می‌رود».
او تصریح می‌کند بسیاری از اندیشمندان هنوز معتقدند نرم‌افزار از مهندسی فاصله دارد و علت را در عدم تبعیت از اصول مشخص و اثبات‌شده مهندسی می‌دانند. او نرم‌افزار را «پیچیده‌ترین مصنوع دست بشر» می‌نامد و اضافه می‌کند وابستگی جهان امروز به نرم‌افزار به حدی است که بدون آن دنیای مدرن معنایی نخواهد داشت.
چالش‌های تولید نرم‌افزار
مدیر کمیته فنی فناوری اطلاعات با اشاره به فشارها و تغییرات فرایند تولید نرم‌افزار طی دو دهه اخیر توضیح می‌دهد: «فراگیر شدن استفاده از نرم‌افزار، حساسیت نقش آن در زندگی روزمره، پیچیدگی ذاتی، وابستگی شدید به نیروی انسانی و چندوجهی بودن تولید (از جنبه‌های فنی، امنیتی، انسانی، اقتصادی و اجتماعی) از جمله چالش‌های اصلی این حوزه است».
او اضافه می‌کند که دشواری تدوین استانداردهای قابل استفاده برای همه ذی‌نفعان و همچنین نیاز به تولید نرم‌افزارهای باکیفیت در زمان کوتاه، ضرورت توجه به استانداردسازی را دوچندان می‌کند.
حرکت به سمت فرایندگرایی
آذرکار با اشاره به رویکرد مهندسی نرم‌افزار از دهه ۱۹۸۰ میلادی یادآور می‌شود: «مهندسی نرم‌افزار با الگوبرداری از صنعت، به سمت فرایندگرایی حرکت می‌کند؛ بر پایه این اصل که محصول با کیفیت، نتیجه فرایند با کیفیت است.» او تأکید می‌کند هرچه فرایندهای تولید بالغ‌تر باشند، کیفیت محصول نهایی نیز بالاتر خواهد بود».
او نوآوری‌های اخیر از جمله ظهور ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد را نمونه‌ای از تحول در این حوزه معرفی می‌کند و می‌گوید این ابزارها می‌توانند تولیدکنندگان نرم‌افزار را از کارهای تکراری برهانند و فرصت تفکر بر موضوعات راهبردی‌تر را فراهم کنند.
تعریف استاندارد و اهداف آن
مدیر کمیته فنی فناوری اطلاعات با اشاره به تعریف رسمی استاندارد بیان می‌کند: «استاندارد سندی است حاصل اجماع متخصصان که توسط نهادی شناخته‌شده تصویب می‌شود و با هدف دستیابی به نظم و کیفیت در یک حوزه مشخص، مقررات و راهنماهایی را ارائه می‌دهد».
او توضیح می‌دهد استانداردها در حوزه نرم‌افزار به دنبال تحقق اهدافی همچون تولید عاری از خطا، تحویل به‌موقع، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تأمین نیاز ذی‌نفعان، ایمنی و امنیت بالا، سهولت پشتیبانی و قابلیت تعامل با محصولات دیگر هستند.
مزایای به‌کارگیری استانداردها
آذرکار تأکید می‌کند استفاده از استانداردها، مستقل از اندازه و نوع کسب‌وکار سازمان‌های نرم‌افزاری، فواید قابل توجهی به همراه دارد؛ از جمله:
- صرفه‌جویی در زمان تولید؛
- جلوگیری از دوباره‌کاری‌های پرهزینه؛
- تسهیل مدیریت و کنترل پروژه؛
- ارتقای بلوغ فرایندهای تولید؛
- کمک به مستندسازی دقیق؛
- امکان عرضه در سطح بین‌المللی؛
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها؛
- شفاف‌سازی وظایف و مسئولیت‌ها.
کیفیت؛ سرمایه‌ای بدون هزینه اضافی
او در پایان با اشاره به قول معروف فیلیپ کراسبی، متخصص کیفیت، مبنی بر اینکه «کیفیت رایگان است» می‌گوید: «در تولید نرم‌افزار نیز می‌توان این اصل را چنین تفسیر کرد که هزینه به‌کارگیری استانداردها در برابر هزینه‌های ناشی از بی‌توجهی به آن‌ها بسیار ناچیز است».
آذرکار تأکید می‌کند در شرایطی که صنعت نرم‌افزار در مثلث جادویی «زمان، هزینه و کیفیت» گرفتار است، استانداردسازی می‌تواند راهی برای دستیابی همزمان به هر سه عامل باشد.
