سرانجام ضرب‌الاجل وزیر برای حل مشکل اینترنت

«ضرب‌الاجل یک ماهه وزیر ارتباطات به شرکت زیرساخت برای ارتقای سرعت و کیفیت اینترنت» این بخشی از خبری است که اواسط خرداد ماه سال جاری از سوی معاون شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام شد. به گفته حسن کریمی، در این دستور الزامی وزارت، از شرکت ارتباطات زیرساخت خواسته شده تا کیفیت سرویس اینترنت را بررسی و راه‌های افزایش کیفیت سرویس را استخراج کند.
در همان زمان و پیرو دستور وزارت ارتباطات، شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که با درنظر گرفتن شرایط فعلی، مجدداً وظایف هر شرکت ارائه دهنده سرویس را در چارچوب امروزی اینترنت تبیین می‌کند و بزودی نتایج این جلسات رسانه‌ای خواهد شد. حالا یک ماه از این اظهارات و ضرب‌الاجل وزارت ارتباطات می‌گذرد و هنوز نتایج بررسی شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام نشده است. اما آن‌طور که از خبرهای اخیر پیداست، شرکت ارتباطات زیرساخت با توجه به پایان زمان یک‌ماهه‌اش از سوی وزارت ارتباطات، حل مشکل اینترنت کشور را به 45 روز آینده موکول کرده است. این نخستین باری نیست که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برنامه‌های ویژه‌ای را برای حل معضل کندی و کیفیت پایین اینترنت در نظر گرفته است. افزایش مقطعی پهنای باند، تدوین مصوبه‌های گوناگون برای کاهش قیمت اینترنت و... از جمله سیاستگذاری وزارت ارتباطات بوده است. برنامه‌هایی که به باور کارشناسان حوزه اینترنت، اثر چندانی در افزایش کیفیت و سرعت اینترنت نداشته است. اما در حال حاضر این سؤال مطرح است که آیا ضرب‌الاجل اخیر وزارت ارتباطات به شرکت ارتباطات زیرساخت می‌تواند گره کور معضل اینترنت در کشور را باز کند؟ آیا مشکلات اینترنت کشور تنها به دست ارتباطات زیرساخت حل می شود؟ برای یافتن پاسخ با این گزارش همراه شوید.
 زمان‌هایی که تمدید می‌شود
در حالی که در کشورهای مختلف و حتی کشورهای همسایه مانند ترکیه صحبت از اینترنت با سرعت بالای 4 مگابیت برثانیه است اما در کشور ما هنوز کاربران اندر خم یک کوچه، در انتظار آن  هستند که از سرویس اینترنت 128کیلو بیت بر ثانیه خود با اختلالات کمتر استفاده کنند. شاید همین شرایط هم باعث شد تا حسن روحانی، رئیس جمهوری، در اختتامیه چهارمین جشنواره فاوا زبان به انتقاد نسبت به این وضعیت بگشاید و اعلام کند که از شرایط پهنای باند اینترنت در کشور راضی نیست. انتقادی که به باور فعالان حوزه اینترنت، برخلاف دولت گذشته، نشان از اراده دولت در توسعه اینترنت کشور دارد. چند روز بعد از این انتقاد رئیس جمهوری، محمود واعظی، وزیر ارتباطات در یک ضرب‌الاجل یک‌ماهه از شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان تنها تأمین کننده پهنای باند کشور خواست در چارچوبی مدون اقدام به افزایش سرعت و کیفیت اینترنت کشور کند. حالا یک ماه از این ضرب‌الاجل گذشته و شرکت ارتباطات زیرساخت هفته جاری اعلام کرد که اصلاحات شبکه اینترنت کشور آغاز شده و مشکل سرعت و کیفیت اینترنت ظرف45 روز آینده حل خواهد شد. حسن کریمی،معاون شرکت ارتباطات زیرساخت، به خبرگزاری مهر گفته است: پس از دستور وزیر ارتباطات،  سلسله جلساتی را با تمامی دست‌اندرکاران این حوزه اعم از شرکت‌های اینترنتی، اپراتورها و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگزار کردیم و مسائل را از ابتدا تا انتها مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت  نقطه نظرات پیشنهادی اصلاحی برای تأثیر در کیفیت سرویس اعلام و در نهایت به یک جمع بندی رسیدیم و تقسیم کار صورت گرفت. وی با اعلام اینکه هنوز یک جلسه برای جمع‌بندی نهایی و تدوین گزارش عملکرد برای ارائه به وزیر ارتباطات باقی مانده، تأکید کرده است: با برنامه‌ریزی و تعامل صورت گرفته، بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین، می‌توان مشکلات را تا حدی برطرف کرد و براساس پیش‌بینی‌ها، این اقدامات ظرف 45 روز آینده روی کیفیت اینترنت کاربران تأثیر بسزایی خواهد داشت. براساس اظهارات او، نتایج نهایی از جلسات و برنامه‌ریزی مدنظر ظرف 10 روز آینده به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه خواهد شد.
 آیا 45 روز کافی‌است؟
با اظهارات مطرح شده از سوی این مقام مسئول شرکت زیرساخت، این سؤال مطرح می‌شود که آیا مشکلات اینترنت کشور ظرف یک ماه یا 45روز قابل حل است؟ اگر این زمان برای حل معضلات این حوزه کافی است چرا تا پیش از این تلاش برای حل آن صورت نگرفته است؟

علی توسلی، فعال اینترنتی در خصوص ضرب‌الاجل وزیر ارتباطات برای حل مشکلات اینترنتی کشور می‌گوید: «طبیعتاً یک ضرب‌الاجل در چنین زمانی نمی‌تواند مشکلات اینترنت کشور را حل کند و اصولاً باید به صورت دقیق واکاوی شود که معضل اینترنت کشور کجاست. چرا که عده‌ای مشکل را به کمبود پهنای باند ارتباط می دهند اما می‌بینیم که براساس اظهارات وزیر ارتباطات در 10 ماه گذشته، پهنای باند داخلی کشور از ۵۰۰ گیگابیت بر ثانیه به ۱۲۰۰ گیگابیت بر ثانیه افزایش یافته اما در عمل می‌بینیم که کاربران همچنان از کیفیت و سرعت اینترنت خود راضی نیستند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «بخش بزرگی از مشکلات اینترنت به منبع تهیه پهنای باند(زیرساخت) و شبکه انتقال( مخابرات) باز می‌گردد چرا که وقتی مشکلی پیش می آید، تمام سرویس‌دهندگان اینترنت با آن مواجه هستند و به صورت کلی کیفیت اینترنت کشور دچار افت می‌شود.»
به باور وی تا زمانی که معضل اینترنت کشور به صورت جامع و با حضور تمامی بازیگران این عرصه بررسی و ریشه‌یابی نشود و یک راهکار بلند‌ مدت برای حل آن داده نشود،  نمی‌توان با یک ضرب‌الاجل یک ماهه انتظار حل مشکلات این بخش را داشت. توسلی براین باور است که بخشی از مشکلات اینترنت کشور با شکست انحصاری که در دست شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان تنها تأمین کننده پهنای باند است از بین خواهد رفت. او تصریح می‌کند که شرکت‌های خصوصی هم ‌می‌توانند اقدام به فروش پهنای باند کنند و برای حل برخی نگرانی‌ها نیز دولت می تواند در کار انتقال پهنای باند از سوی این شرکت‌ها نظارت داشته باشد

.
 مشکل تنها از زیرساخت نیست
برخی دیگر از فعالان حوزه اینترنتی بر این باورند که برای حل مشکل اینترنت کشور باید دید جامع‌تری داشت و نباید تمام مشکلات را به گردن زیرساخت انداخت. محمودرضا خادمی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی‌رایانه‌ای تهران، در این خصوص می‌گوید: «براساس تجربه‌ای که در چند سال گذشته در این حوزه داشته‌ام، باید بگویم که حل کلی مشکلات این بخش تنها در دستان شرکت ارتباطات زیرساخت نیست و تنها این مشکلات به واسطه این شرکت حل نمی‌شود چرا که این حوزه بازیگران دیگری مانند شرکت‌های اینترنتی، شرکت مخابرات، رگولاتوری و سازمان فناوری اطلاعات نیز دارد که باید این بازیگران در کنار هم و با یک برنامه جامع به حل مشکل اینترنت کشور اقدام کنند.»
وی با اشاره به اعلام شرکت زیرساخت مبنی بر حل مشکلات اینترنت تا 45 روز آینده می‌افزاید: «باید به صورت دقیق اعلام شود که چگونه قرار است این افزایش کیفیت صورت بگیرد. مشکل با افزایش پهنای باند حل نمی‌شود چرا که در حال حاضر افزایش پهنای باند تناسبی با افزایش تعداد کاربران اینترنت ندارد.»
به باور وی، در کنار افزایش مناسب پهنای باند  اینترنت باید قیمت‌ سرویس‌های ارائه شده از سوی زیرساخت به شرکت‌های اینترنتی نیز  به صورت عادلانه کاهش پیدا کند و دو دستگی ایجاد شده بعد از مصوبه 181 سازمان تنظیم مقررات  که بازار را دچار اختلال کامل کرده از بین برود. خادمی تأکید می‌کند که وقتی سرویس با کیفیت مناسب و قیمت عادلانه از سوی زیرساخت به شرکت‌های اینترنتی تحویل داده شود، قطعاً سرویس‌دهندگان نیز بدون کوچک‌ترین مشکلی این سرویس را به کاربران نهایی انتقال می دهند.
به هرحال به اعتقاد این عضو کمیسیون اینترنتی سازمان نظام صنفی استان تهران و دیگر فعالان حوزه اینترنت، این ضرب‌الاجل از سوی وزیر باید با یک زمانبندی درست اعمال شود و تمام اجزای این بخش با آن درگیر شوند نه فقط شرکت ارتباطات زیرساخت . چرا که یک جزء  از این کل نمی‌تواند تمامی مشکلات این حوزه را حل کند.