کاربران بی‌پناه

م.ر. بهنام رئوف-اما به هر حال وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اواسط هفته گذشته با بیان اینکه متاسفانه موضوع عمده در بحث پهنای باند اینترنت، بخش دسترسی و توزیع است که در این رابطه کم‌لطفی و کم‌فروشی می‌شود، عنوان کرد: امیدوارم با اعلام بنده در اینجا، این موضوع برای حال و آینده اصلاح شود؛ بنا داریم نظارت را بیشتر کنیم و البته امیدواریم کار به برخوردهای حقوقی و قضایی نکشد و موضوع حل شود.
نظارت نمادین
در حالی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از نظارت بیشتر بر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی داده بود، اما به نظر می‌رسد چنین نظارت‌هایی بیشتر رویکردی نمادین برای نهادهای ناظر داشته باشد.
بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده شرکت مخابرات استان تهران و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت پرسرعت تاکنون بالغ بر 558 هزار خط ADSL در تهران واگذار کرده‌اند که با احتساب نزدیک به 5/1 میلیون کاربر اینترنت پرسرعت در کشور، بیش از یک سوم کاربران ADSL تهرانی هستند. مخابرات استان تهران تاکنون 175 هزار و 92 خط اینترنت پرسرعت (ADSL) به متقاضیان در استان تهران واگذار کرده و در همین حال تعداد خطوط اینترنت پرسرعت واگذار شده توسط شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت (PAP) در تهران نیز تا پایان 6 ماهه نخست امسال 383 هزار و 218 پورت اعلام شده است.
نکته مهم اما در این بین چگونگی پشتیبانی از حقوق کاربران اینترنتی است، چرا که صرفا توسعه خدمات نمی‌تواند جوابگوی توسعه ضریب نفوذ اینترنت در کشور باشد. هم‌اکنون در سراسر جهان سرعت 128 کیلو بیت بر ثانیه را چیزی معادل همان اینترنت دایل آپ می‌دانند. این در حالی است که در ایران و با توجه به قوانین موجود کاربران خانگی تنها می‌توانند به اینترنت 128 کیلوبیت بر ثانیه دسترسی داشته باشند. با این حال همین دسترسی هم همواره دستخوش تغییرات زیادی در بخش کیفیت خدمات است.
کاربران خانگی اینترنت پرسرعت در کشور ماهانه با کاهش‌های سرعت و حتی قطعی‌های مکرری روبه‌رو هستند که پس از تماس با سرویس پشتیبانی مشکلات موجود برگردن نهادهای مخابراتی و شرکت زیرساخت گذاشته می‌شود و عملا دست کاربران از گرفتن حق خود کوتاه است. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یا همان رگولاتور هم در چند سال گذشته با راه‌اندازی بخشی اقدام به جمع‌آوری شکایت‌های کاربران کرده است. این درحالی است که کاربران تنها می‌توانند به شکل الکترونیکی فرمی را در سایت اینترنتی رگولاتور پر کرده و مشکلات خود را عنوان کنند. به گفته برخی از کاربران از سوی رگولاتور هیچ رسیدگی به شکایت صورت نمی‌گیرد و حتی اگر هم شرکت متخلف در این بخش مقصر شناخته شود خساراتی به کاربران داده نمی‌شود.
مشکلات دولتی
اما در حالی که مقامات دولتی فاوا همواره بر نظارت کیفیت خدمات ارائه شده تاکید می‌کنند از سوی بخش خصوصی دلایلی چون قیمت بالای پهنای باند دولتی ارائه شده از یک سو و نبود گواهینامه سطح خدمات (SLA) بین زیرساخت، مخابرات و بخش خصوصی از سوی دیگر به عنوان دلایل افت کیفیت اینترنت عنوان می‌شود. هرچند که اخیرا از سوی زیرساخت قراردادهای SLA بین کاربران و شرکت‌های خصوصی و همچنین بین شرکت‌ها و زیر ساخت برقرار شده است و حتی در برخی از مواقع عنوان شده است که تمام کاربران دارای قراردادهای نقره‌ای SLA هستند اما با این حال باز این کاربران نهایی هستند که از کیفیت پایین خدمات ارائه شده متضرر شده و هیچ نهادی هم به فکر جبران ضرر و زیان آنها نیست. کاربران اینترنتی تا پیش از این می‌توانستند به اطلاعات 10 شرکت اینترنتی برتر ماه استناد کرده و از خدمات شرکت‌هایی که در صدر این لیست قرار داشتند استفاده کنند اما به تازگی این لیست نیز کوتاه شده و مرکز متما به همراه رگولاتور تنها نام چند شرکت ابتدای لیست را منتشر می‌کند.
هرچند که ممکن است کم کاری‌های بخش خصوصی از چشمان رگولاتور مخفی نماند و حتی ممکن است جریمه‌ها یا تذکراتی هم برای شرکت‌های متخلف دیده شود اما با این حال به نظر می‌رسد رگولاتور به عنوان نهادی که باید مدافع حقوق مصرف‌کنندگان حوزه فاوا باشد آنچنان که باید در این بخش عمل نکرده است.