سه شنبه, ۰۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
۱۳:۵۷
۲۵
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، این نشست، به‌عنوان نقطه آغاز فرآیندی چندماهه، با هدف ترسیم نقشه‌راه اجرایی برای پیاده‌سازی هوشمندسازی در زیرساخت‌های حیاتی کشور برگزار شد؛ رویکردی که دیگر نمی‌تواند به کلیشه‌های شعاری محدود بماند و نیازمند عبور از سطح گفتار به سطح سیاست‌گذاری و اجراست. در ابتدای جلسه، حاضران با ابراز تأسف از حادثه دلخراش انفجار در بندرعباس، به جان‌باختگان این حادثه تسلیت گفتند و بر ضرورت پیشگیری از تکرار چنین فجایعی از مسیر هوشمندسازی و نظارت مؤثر تأکید کردند.
پایان شعار، آغاز کنش
در آغاز نشست، غزال راهب، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با تأکید بر ضرورت عبور از رویکردهای کلیشه‌ای در مواجهه با موضوع هوشمندسازی، گفت: «ما به‌دنبال واردات صرف فناوری نیستیم. استفاده از دانش روز، ضروری است؛ اما این دانش باید بومی شود و متناسب با نیازهای واقعی کشور توسعه یابد. هوشمندسازی فقط نصب چند سنسور یا خرید یک نرم‌افزار خارجی نیست. ما نیازمند توسعه زیرساخت، نیروی انسانی، پلتفرم‌ها و الگوریتم‌هایی هستیم که با زیست‌بوم ایران همخوانی داشته باشند».
او با بیان اینکه نقش مرکز تحقیقات در این فرآیند صرفاً پژوهشی نیست، افزود: «ما به‌عنوان بازوی فنی وزارت راه و شهرسازی، باید اسناد تولیدی‌مان را به بدنه اجرایی و سیاست‌گذار پیوند بزنیم. خروجی این همایش نباید فقط مجموعه‌ای از مقالات دانشگاهی باشد، بلکه باید به تصمیم‌سازی، تدوین آیین‌نامه و اجرای پروژه‌های ملی منجر شود».
از اسناد خاک‌خورده تا زیست‌بوم فعال
در ادامه نشست، حامد رشیدی‌اقدم، رئیس بخش پایش و هوشمندسازی مرکز تحقیقات، به فرآیند طراحی و اهداف کلان همایش اشاره کرد: «ما تلاش کرده‌ایم در طراحی این رویداد، صرفاً به یک روز برگزاری محدود نمانیم. بازه سه‌ماهه همایش، از مهر تا دی ۱۴۰۴، فرصتی است تا با استفاده از ظرفیت نهادهای همکار، مثل دانشگاه‌ها، شهرداری‌ها، شرکت‌های فناوری‌محور و انجمن‌های تخصصی، زمینه‌ای برای تعامل مستمر و چندجانبه شکل بگیرد».
او افزود: «اسناد فنی مهمی مانند جلد سوم نشریه ۱۱۰ یا ضابطه ۷۵۰، که در زمینه‌های هوشمندسازی ساختمان و سیستم‌های مدیریت انرژی تدوین شده‌اند، متأسفانه در بسیاری از موارد به‌جای اجرا، در بایگانی‌ها مانده‌اند. ما باید این اسناد را به ابزارهای اجرایی تبدیل کنیم؛ ابزارهایی که در پروژه‌ها حضور دارند، در نظام آموزش مهندسی تدریس می‌شوند و در فرایند صدور پروانه لحاظ می‌شوند».
فرصت بزرگ، نیروی مغفول
نصرالله جهانگرد، معاون پیشین وزارت ارتباطات و از چهره‌های باسابقه حوزه فناوری، با اشاره به تجربه زیسته سه دهه گذشته کشور در توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی گفت: «ایران در دهه ۷۰ و ۸۰ جزو کشورهای پیشرو در برخی زیرساخت‌های داده‌محور در حوزه حمل‌ونقل و انرژی بود. اما آنچه مانع تحقق کامل این طرح‌ها شد، نه نبود فناوری، بلکه ضعف حکمرانی، ناپایداری تصمیم‌گیری و فقدان یکپارچگی بود».
او افزود: «امروز بیش از یک میلیون نفر نیروی متخصص در حوزه IT در کشور داریم؛ اما اغلب این نیروها درگیر پروژه‌های سطح پایین یا مهاجرت شده‌اند. در حالی که می‌توانند در بزرگ‌ترین پروژه‌های ملی، مثل بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها یا مدیریت هوشمند ترافیک شهری مشارکت داشته باشند. ساختمان‌ها حدود ۴۰ درصد انرژی کشور را مصرف می‌کنند. اگر این حوزه به‌درستی دیجیتالیزه شود، می‌توان با سرمایه‌گذاری هوشمندانه، از بحران انرژی و آلودگی پیشگیری کرد».
فناوری بدون ثبات، پیش نمی‌رود
علی حکیم‌جوادی، رئیس سازمان نصر کشور، در ادامه نشست با انتقاد از بی‌ثباتی سیاست‌گذاری در پروژه‌های هوشمندسازی گفت: «سال‌هاست که طرح‌هایی با نام‌های مختلف در کشور اجرا می‌شود؛ اما به دلیل نبود نگاه یکپارچه، فاقد نتیجه مؤثر هستند. ما نیازمند یک نقشه‌راه ملی با بودجه مشخص، مسئول مشخص و ارزیابی شفاف هستیم».
او با بیان اینکه فناوری نیازمند اعتماد و سرمایه‌گذاری است، افزود: «دولت باید فضا را برای حضور فعالانه بخش خصوصی مهیا کند. نه با مداخله، بلکه با بسترسازی. بخش خصوصی هم باید اطمینان داشته باشد که می‌تواند در پروژه‌ای مثل حمل‌ونقل هوشمند، سرمایه‌گذاری کند و در قالب مدل‌هایی مثل BOT یا قراردادهای مشارکتی، بازگشت سرمایه داشته باشد».
هوشمندسازی، فقط ابزار نیست
در بخش دیگری از نشست، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم، از منظر اجتماعی و فرهنگی به موضوع هوشمندسازی پرداخت و گفت: «مسئله ما فقط فناوری نیست؛ مسئله اصلی، تغییر نگرش و مطالبه‌گری اجتماعی است. همان‌طور که کمربند ایمنی از یک توصیه به یک ضرورت تبدیل شد، ما هم باید بتوانیم هوشمندسازی را به یک خواسته عمومی بدل کنیم».
او افزود: «در حوزه مدیریت بحران، ساخت‌وساز ایمن، مدارس مقاوم یا کنترل مصرف انرژی، ابزارهای دیجیتال می‌توانند راهگشا باشند. اما اگر نتوانیم اثر این ابزار را نشان دهیم، واژه‌ها بی‌محتوا می‌شوند. حادثه اخیر در بندرعباس نمونه‌ای از ناکارآمدی روش‌های سنتی نظارتی‌ست. ما باید به‌جای تمرکز بر نتیجه، روی فرآیندهای هوشمند تمرکز کنیم».
مهندسی و فناوری در یک قاب
در پایان نشست، آزاد معروفی، رئیس کمیسیون زیرساخت مراکز داده سازمان نصر تهران، با اشاره به خلأ ارتباطی میان صنعت فناوری اطلاعات و مهندسی ساختمان گفت: «ما در حوزه IT دارای اسناد و دانش فنی غنی هستیم، اما این دانش هنوز نتوانسته به صنعت ساخت‌وساز متصل شود. همایش پیشرو می‌تواند نخستین گام در اتصال عملی این دو حوزه باشد».
او همچنین با اشاره به ظرفیت‌های نادیده‌گرفته‌شده پلتفرم‌های بومی، تأکید کرد: «اگر بتوانیم از دل این تعاملات، پروژه‌هایی تعریف کنیم که هم منافع ملی را تأمین کند و هم جذابیت اقتصادی برای بخش خصوصی داشته باشد، می‌توانیم به تدریج مسیر هوشمندسازی واقعی را طی کنیم».
