تشکل داشتن یا نداشتن؛ مسئله این است

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، فرهاد کرم‌زاده، عضو هیأت مدیره‌ی این سازمان نصر تهران در یادداشتی در «راه پرداخت» نوشت: «در کشور ما گرایش به‌سوی ایجاد تشکل‌، مربوط به سال‌های پیش از انقلاب مشروطیت است. در آن سال‌ها بحران اقتصادی شدید که فشار آن بیش از همه طبقه کارگر را متأثر می‌ساخت از یکسو و رفتار ناهنجار کارفرمایان از سویی دیگر، سبب شد این فکر در بین طبقه کارگر پیدا شود که برای حل مشکل، چاره‌ای جز اقدام گروهی ندارند. با یک جستجوی کوتاه در فضای مجازی می‌توان مسیر و دلایل نیاز به حضور سندیکاها و تشکل‌ها را با جزییات بیشتری یافت، ازآنجاکه این مطلب در خصوص مورد دیگری است به شرح همین نکته کوتاه از تاریخچه اکتفا می‌کنیم.

صنعت ICT یا بهتر بگوییم دو بخشIT ، CT و حوزه‌های مرتبط با رسته‌های انفورماتیک آن زمان با توجه به نوپا بودن خود در سال‌های اولیه بیش از هر صنعت دیگری بین متولیان امر دست‌به‌دست می‌شد.

تشکیل شورایی بنام «شورای عالی انفورماتیک کشور وابسته به سازمان برنامه‌وبودجه» که بتواند از طریق تنظیم سیاست‌های لازم به این امور سروسامان داده و از اتلاف منابع ملی جلوگیری کرده و استقرار یک نظام انفورماتیک سالم را امکان‌پذیر سازد، از گام‌های ابتدایی دولت برای ساماندهی صنف انفورماتیک در روزهای آغازین انقلاب بود. به‌جرئت می‌توان گفت اگر متولیان این شورا و هدایت‌کنندگان آن در طی سالیان گذشته بر عهد خود و وظایف اصلی آن پایبند بودند امروز شاهد رشد چشمگیرتری در این صنعت بوده و حال و هوای دیگری بر فضای حوزه ICT حکم‌فرما بود. باری این شورا در طی سالیان چنان از مسیر و اهداف خود دور ماند که در سال ۹۵ منحل و عمده وظایف آن به شورای عالی فضای مجازی منتقل شد.

ورود به دهه هفتاد رشد و گسترش حوزه انفورماتیک همچنین افزایش شرکت‌ها در این حوزه و پیشرفت‌های اقتصادی شرکت‌ها به‌واسطه نیاز و اقبال مؤسسات به این حوزه‌ها برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار موردنیاز خود، داشتن صنف و یا تشکلی برای محافظت از منافع صنفی را در بین فعالان این عرصه یک نیاز ضروری و حیاتی بود.

تشکیل انجمن شرکت‌های انفورماتیک در آغاز دهه هفتاد گامی بود برای رسیدن به هدفی متعالی برای یکپارچگی صنفی و مشق کار تیمی فارغ از منافع شخصی، چه آنکه اگر کمی منصفانه و به‌دوراز حب و بغض‌های معمول به نتایج و اقدامات آن روزها با عینک خوش‌بینی نگاه کنیم پیشرفتی محسوس را شاهد خواهیم بود.

تجربه انجمن شرکت‌های انفورماتیک، بلوغ شرکت‌های این حوزه و گسترش فضای کاری الزام ورود به مرحله دیگری از کار صنفی را رقم زد و ایجاد سازمان نظام صنفی رایانه‌ای‌ ماحصل این بلوغ صنفی و به بار نشستن نتایج به‌دست‌آمده پیشین بود.

گذشت بیش از ۱۵ سال از فعالیت سازمان نظام صنفی و حضور ۵ دوره هیئت‌مدیره و آغاز دوره ششم در این سازمان پایه‌های تشکیلاتی را در این سازمان استوار و مقاوم کرده و نشان از پایداری و توسعه دارد، نتایج و موفقیت‌های بسیاری را طی یک دهه گذشته صنف تجربه کرده که دراین‌بین اجازه بدهید برای پیشگیری از طولانی شدن مطلب فقط به‌مرور جدیدترین و شاید اثر گزار ترین آن‌ها بپردازیم، بی‌گمان انتخاب رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به‌عنوان عضو صاحب‌نظر کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از مهم‌ترین اهلام و آرزوهای صنفی دو دهه گذشته در این صنعت بوده که امروز با حمایت همه اعضا، نکته‌سنجی وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و در سایه همبستگی و اتحاد صنفی میسر شده.

آنچه پس‌ازاین مقدمه نسبتا طولانی در خصوص ضرورت تشکیل نهادهای مردم‌نهاد خواهم نگاشت، چالش جدیدی به نام پراکندگی صنفی و تشکیل تشکل‌های غیر اصلی است که می‌توانستند به‌منظور انسجام بیشتر در درون سازمان نظام صنفی فعال‌تر، کاراتر و با توان بیشتر فعالیت خود را سامان‌دهی کند.

از ماست که برماست

طی این سال‌ها شاهد تشکیل انجمن‌های صنفی متفاوتی و اتحادیه‌های جدید هستیم، آشنا (، انجمن شرکت‌های نرم‌افزاری)، اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی و انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدیو آنلاین ازاین‌دست هستند.

برای دو مورد اول کمیسیون‌هایی با نام تجارت الکترونیک و نرم‌افزار در سازمان نظام صنفی وجود داشته و طی این سال‌ها شاهد اقدامات مناسبی در این زمینه‌ها بوده‌ایم. چه‌بسا مؤسسین این تشکل‌ها خود از اعضای ثابت این کمیسیون‌ها بودند، برخلاف نظر برخی صاحب‌نظران این حوزه که مخالف ایجاد چنین تشکل‌های بودند و این اقدام را کاری بیهوده توصیف کرده‌اند، پیشنهاد منصفانه، کارشناسی و فراگیر بررسی نقاط ضعف کمیسیون‌ها، دلایل و نیازهای این بخش‌ها از صنف برای خروج از سازمان نظام صنفی است. دلایلی همچون عدم رسیدگی به مطالبات این گروه از صنف، نداشتن نگاه جامع و کل‌نگر به همه ذینفعان، محدود نگه‌داشتن کمیسیون‌های تخصصی می‌تواند مهم‌ترین دلایل خروج این بخش از ظرفیت صنف باشد چه‌بسا که می‌توانست محور و نیروی پیش برنده و قوی برای سازمان در راستای رسیدن به اهداف عالیه آن باشد.

خوشبختانه تغییر در آیین‌نامه‌های کمیسیون تخصصی به همت هیئت‌مدیره ششم که امروز شاهد آن هستیم می‌تواند گام مثبتی برای ایجاد همدلی، اتفاق و حمایت حداکثری در میان اعضای صنف باشد، اگرچه شاید کمی دیر این اقدام انجام‌شده اما می‌تواند نشان از تغییر در رویه‌های و رویکرد جدیدی باشد و مایه دلگرمی است.

پیشنهاد کاربردی دیگری برای سازمان نظام صنفی ایجاد یک پنجره واحد در هیئت‌مدیره و تخصیص زمان مناسب برای رسیدگی به خواسته‌های گروه‌ها و همه ذینفعان یک فعالیت ( جدید و قدیم) است. چه‌بسا دعوت از این گروها و برگزاری نشست‌هایی تخصصی و انتقال تجربیات سازمان طی دو دهه گذشته و عبور از مراحل مختلف می‌تواند در همکاری و تعامل بیشتر و در کنار سازمان بودن را برای این گروه از دوستان پذیرفتنی‌تر خواهد کرد.

امروز که تغییرات بنیادین در وزارت فناوری اطلاعات را شاهد هستیم همچون جوان‌گرایی، اعتماد به بخش خصوصی، پررنگ شدن حضور نمایندگان بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها و … مناسب‌تر خواهد بود اگر همدلی و وفاق بیشتری را در صنف رقم بزنیم.

یکی برای همه، همه برای یکی

نهادها و تشکل‌هایی با قدمت طولانی‌تری هم در اصناف و حوزه ICT حضور دارند که شاید در ابتدای کار بخش کوچکی از خانواده را پوشش می‌داند، اما امروز به‌واسطه توسعه و افزایش سطح خدمات رشد داشته‌اند و با تغییرات قوانین و یا ساختارهای حاکمیتی در این نهادهای خصوصی نیز تغییراتی حاصل‌شده، همان‌طور که در ابتدا گفته شد فلسفه وجودی تشکل‌ها و نهادهای صنفی رسیدگی به امور صنفی و حمایت و هدایت اعضای آن است، به همین روی در ادامه مسیر این نهادها به دلایلی همچون رشد ناهمگون و نامتوازن، عدم نظارت صحیح نهادهای حاکمیتی و قانون‌گذار، تمرکز بر تنها منبع درآمدی ( شعار افزایش اعضا برابر با افزایش درآمد) و عدم مطالعه نمونه‌های موفق جهانی و درس آموخته‌های ایشان یا برای توسعه خود دچار مشکل شدند و یا برای رشد و توسعه خود به تقابل با سایر نهادها روی آوردند.

اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران که خود از اتحادیه‌های با قدمت طولانی و داری ظرفیت‌های بسیاری در بخش خصوصی است از نمونه‌های بارز این تعارض یا تداخل منافع فی‌مابین تشکل‌هاست. آنچه امروز شاهد آن هستیم بیش از آنکه یک تکلیف قانونی یا وظیفه محول شده از سوی حاکمیت باشد، ابزاری است مانع رشد کسب‌وکارها، توسعه خدمات و دلسردی جامعه و صنفی که بیگمان باید به‌عنوان پیشران و نیروی محرکه سایر صنایع باشد.

با احترام به همه زحمتکشان و دست‌اندرکاران این اتحادیه و ضمن قدردانی از دستاوردهای که داشته‌اند، شایسته است با نگاهی تحول‌خواه و رو به آتی شرایط صنفی و محیط کسب‌وکار و همچنین تسهیل امور در دستور کار این دوستان بیشتر باشد.

در پایان سخنی هم با اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی جدید دارم، ضمن احترام و آرزوی موفقیت برای همه عزیزانی که دل در گرو پیشرفت صنعت ICT دارند، بی‌گمان همه شما عزیزان واقف هستید آنچه امروز سبب پیشرفت و توسعه است اتحاد و یکپارچگی صنفی است، تمرکز و محوریت قرار دادن مشکلات و استفاده از همه ظرفیت‌ها در یک راستا می‌تواند عامل موفقیت و پیشبرد اهداف مطابق برنامه زمان‌بندی باشد. تجربیات تلخ پیشین و نمونه‌های ناموفق را نیز مدنظر داشته باشیم و با نیم‌نگاهی به آن نقطه‌ضعف‌ها از بروز چنین پیشامدها و اتلاف منابع صنفی پیشگیری کنیم.

امید که طی روزها و ماه‌های آتی با برگزاری نشست‌های تخصصی برای برون‌رفت از این چالش جدید در صنعت ICT اقدامی مؤثر داشته و در ادامه آن نتایج و دستاوردهای مناسب و شایسته جایگاه صنف را شاهد باشیم.

حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت| آری به اتفاق جهان می‌توان گرفت».