خودانتصابی تشکل بدون مجوز

سپیده نیکخواه – کیانا مجدی: مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی درحالی مدعی بازوی مردمی شورای عالی فضای مجازی است که دبیر  این شورا هرگونه وابستگی و حمایت از این تشکل را رد می‌کند.
به گزارش عصرارتباط، تقریبا پنج ماه از تشکیل پرحاشیه مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی(فرا) در کشور می‌گذرد اما هنوز درشرایطی که مرجع و مجوز این تشکل مشخص نشده است، خبرهای مبنی بر ارتباط و وابستگی این مجمع با شورای عالی فضای مجازی به گوش می‌رسد؛ اخباری که مدیرعامل مجمع فرا آن را به نرمی تایید می‌‌کند اما صراحتا از سوی دبیر شورای عالی فضای مجازی  رد می‌شود.
در واقع آنچه که باعث شده موضوع وابستگی مجمع فرا به شورای عالی فضای مجازی مطرح شود، حضور برخی اعضا تاثیرگذار این شورا و حمایت‌های لفظی آنان در اولین گردهمایی مجمع بود. به نظر می‌رسد در شرایطی که شورای عالی فضای مجازی ساختار خود را کم کم از پرده ابهام بیرون کشیده و شکل می‌دهد ، مجمع فرا نیز در تلاش است با قراردادن بدنه خود در سایه این متولی اعظم IT کشور، ماهیت و وجاهتش را بزرگ‌تر از آنچه که هست نشان دهد؛ ولو این جلب حمایت را  هوشمندانه  و با نزدیک کردن نام خود به این شورا انجام دهد.

مجمع فرا به دنبال انتفاضه مجازی است
معرفی مجمع فرا از ابتدا هم با حاشیه‌ها و اختلافات جنجال برانگیزی با مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال همراه بود و این اختلافات تا جایی پیش رفت که  وزارت ارشاد در اطلاعیه‌ای مدعی شد این تشکل هیچ مجوزی برای فعالیتش دریافت نکرده و از این رو فاقد وجاهت قانونی است. اما در نهایت با حضور تنی چند از چهره‌های شناخته شده وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی دراولین گردهمایی این مجمع ، موضوع مجوز نگرفتن آن و ادعای وزارت ارشاد هم در سکوت فرو رفت.
فرا درحالی که نام خود را از "مجمع فعالان فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی" به " مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی " تغییر داده، علاوه بر چند واکنش رسمی نسبت به وقایع فیلترینگ گوگل و شبکه‌های اجتماعی در کشور،  مدعی است که طی این مدت مذاکراتی برای همکاری با  اپراتور سوم تلفن همراه و کنسرسیوم نوپای تصما( تولید و صادرات  محتوای الکترونیکی) انجام داده و قطعا در تمام این مسیر می‌خواهد دنباله‌روی تمام اهداف شورای عالی فضای مجازی باشد.
مهدی صرامی، مدیرعامل مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی که از تشکیل 14 کارگروه تخصصی فناوری اطلاعات در این مجمع خبر می‌دهد معتقد است فرا باید بازوی مردمی شورای عالی فضای مجازی باشد و هم اکنون اتفاق نظر مثبتی میان دبیر  و اعضا این شورا  برای این موضوع وجود دارد.
صرامی  ضمن اشاره به تعاملات و جلسات مجمع فرا با اعضا شورای عالی فضای مجازی اظهار امیدواری می‌کند که این تشکل مردمی در تلاش است پلی برای ایجاد همبستگی و تعامل میان فعالان خصوصی فضای مجازی واین شورا باشد:« مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی طی جلسات مختلف این موضوع را با اعضا شورای عالی فضای مجازی مطرح کرده و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد؛ قطعا تعامل مجمع با شورای زمانی معنا پیدا می‌کند که فعالیت‌های مشترکی هم تعریف شود و این بحث در گروه تقویت جایگاه شورای عالی فضای مجازی است.»
او تعیین راهبردهایی برای پیشرفت فضای مجازی کشور را به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها و وظایف این مجمع عنوان می‌کند و معتقد است بسیاری از اهداف وزارت ارشاد در این فضا هنوز محقق نشده است:« تمامی وظایف مجمع فرا در خدمت اهداف شورای عالی فضای مجازی پیش‌بینی شده و قطعا مجمع  در ارتباط با سایر دستگاه‌ها، می خواهد فرهنگ‌سازی برای پیشرفت فضای مجازی کشور مطابق با اصول انقلاب اسلامی را دنبال کند..»
 صرامی  بر اصطلاح "انتفاضه مجازی" که در اولین گردهمایی مجمع فرا از سوی دبیر شورای عالی فضای مجازی مطرح شد، تاکید می‌کند و از برنامه‌های مجمع در این رابطه می‌گوید:« کشور ما نباید به عنوان یک کشور انقلابی در برابر تهدیدهای فضای مجازی منفعل ظاهر شود و بی شک ما برای مقابله با این تهدیدات به یک انتفاضه مجازی نیازمندیم و مجمع هم اکنون در حال برنامه‌ریزی برای این انتفاضه است اما هنوز وارد فاز اجرا نشده است.»
 تشکیل 14 کارگروه تخصصی مرتبط با فضای مجازی در زمینه‌های مختلف فنی و محتوایی از جمله کارکردهایی است که صرامی به آن اشاره می‌کند و از برگزاری 50 نشست فعالان فضای مجازی در این کارگروه‌ها خبر می‌دهد:« کارگروه‌هایی همچون محتوا و ارزش افزوده موبایل، بازی‌های رایانه‌ای نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای ، امنیت و زیرساخت ، سرویس‌های پایه اینترنتی ، دیتا سنتر و خدمات ذخیره داده‌ها، پایگاه‌های خبری فضای مجازاز جمله گروه‌های تخصصی هستند که با حضور فعالان این فضا تشکیل شده و آغاز به کار کرده اند. مجمع در تلاش است تا از طریق این کارگروه‌ها ، پتانسیل بخش خصوصی را معرفی کند و بدون شک نقش مجمع همگراکننده و شتاب‌دهنده ارتباط سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی با ظرفیت بخش خصوصی خواهد بود.»
صرامی همچنین در خصوص ارتباط مجمع با کنسرسیوم تصما و کارگروه رایتل طی نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال می‌گوید:« در شرایطی که هم اکنون در فاز تنظیم روابط با سازمان‌ها و نهادهای مختلف دولتی هستیم می توانیم در مدل همکاری خود با این شرکت‌ها ، ظرفیت فعالان فضای مجازی مجمع را معرفی کنیم و از ارتباطات خود برای پیشبرد اهداف آنها بهره ببریم.  با این هدف مجمع می تواند از طریق معرفی ظرفیت‌های بخش خصوصی و  بازارسازی برای استفاده از این ظرفیت‌ها با بسیاری از انحصارطلبی‌ها و رانت‌های موجود مقابله کند.»  

حضور به معنای حمایت نیست
درحالی که مدیرعامل مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی درگفته‌های خود مجمع را به عنوان بازوی مردمی شورای عالی فضای مجازی معرفی می‌کند، دبیر این شورا هرگونه ارتباط مشترک را نفی می‌کند.
مهدی اخوان بهابادی دبیر شورای عالی فضای مجازی که انتظار می‌رفت همچون سایر اعضا این شورا، مجمع فرا  را مورد تایید بداند، درخصوص اولین حضورش در گردهمایی این مجمع و بی ارتباط بودن آن با بحث کلانی همچون حمایت می‌گوید:« درواقع ارتباط یا حمایتی از طرف شورا با این تشکل وجود ندارد؛ شاید کل حمایت این بوده که در جلسه عمومی آنها حاضر بودیم؛ مجمع یک تشکل از تشکل‌های مردمی مختلف است که می تواند درون کشور فعالیت کند. من هم برحسب وظیفه درتشکل‌های مختلف می توانم به عنوان مدعو حضور پیدا کنم. این تنها اتفاق مشترک میان ما و مجمع فرا بوده است و به غیر از این حضور ارتباط دیگری اتفاق نیافتاده است.»
مرکز رسانه‌های دیجیتال جایگاه قانونی دارد و مجمع فرا پشتوانه حمایتی
اعضای مجمع ناشران دیجیتال سابق به‌سرعت رخوت تجربه دوبار شکست در برگزاری انتخاباتشان را به کناری گذاشتند و این بار با حمایت مجمع فرا وارد میدان شدند.
سعید سالاریان،قائم مقام دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی که خود پرچم ایجادیک کنسرسیوم جدید با نام تولید و صادرات محتوای الکترونیکی را به دست گرفته است و اکنون پیش‌قراول اعضای سابق مجمع ناشران الکترونیکی شده است که از ابتدای امسال به مجمع ناشران دیجیتال تغییر نام داده بود؛تا به هر نحوی شده از زیر برچسب‌ فعالیت غیرقانونی خارج شوند.
سالاریان با بیان این‌که میثاق‌نامه مجمع فرا و کنسرسیوم تصما با یکدیگر اتفاق نظر دارند،‌ گفت: «فرا و تصما با یکدیگر اتفاق نظر دارند و هم‌قول و هم‌رای هستند و همین مسئله نیز موجب شده مجمع فرا از کنسرسیوم حمایت کند و کنسرسیوم نیز به محض انجام فرآیند‌های اداری و به ثبت رسیدنش، حمایت از مجمع فرا را اعلام خواهد کرد.»
او با بیان این‌که کنسرسیوم در حال حاضر نزدیک به 50 عضو دارد،‌افزود:«کنسرسیوم یک مجموعه هم‌افزاست که به‌دنبال ایجاد بازدهی‌های جدید و بیشتر برای اعضاست. در واقع مجموعه‌ای متشکل از پتانسیل‌های متعدد که قادر است پروژه‌های بزرگ و در سطح ملی را به عهده بگیرد، درحالی‌که هر یک از این شرکت‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند چنین پروژه‌هایی را به دست بگیرد.»
سالاریان معرفی اعضای زبده و کارآزموده کنسرسیوم تصما برای حضور در کارگروه‌های مجمع را اولین باب همکاری با فرا اعلام کرد و افزود:«برای کارگروه‌های رسانه،‌ محتوا، مولتی مدیا و ... مجمع فرا افراد متخصصی از میان باسابقه‌های کنسرسیوم معرفی کردیم.»
به گفته وی، مجمع فرا یا هر نهاد دیگری از این پس می‌تواند برای تولید محتوای الکترونیکی مورد نیازش به تصما مراجعه کند و از توانمندی‌های اعضا بهره‌مند شود.
او در خصوص ناکامی‌های اخیر مجمع ناشران دیجیتال با بیان این‌که بهتر بود مرکزرسانه‌های دیجیتال به بزرگ‌ترهای این عرصه بیشتر مراجعه می‌کرد،‌ گفت:«به هر حال افرادی که سال‌هاست در این حوزه فعالیت می‌کنند،‌صاحب‌نظر محسوب می‌شوند و باید مرکز بیشتر آنها را مورد مشورت قرار می‌داد، اما این اتفاق به‌طور شایسته‌ای اتفاق نیفتاد؛هرچند منکر حضور تازه‌کارها هم نبوده و نیستیم اما تجربه کهنه‌کارها غیرقابل چشم‌پوشی است.»
او در ادامه با بیان این‌که تصما هیچ چشم‌داشتی به دستگاه‌های دولتی ندارد افزود:«اکنون در کنار مجمع فرا به فعالیت می‌پردازیم، با این وجودهمچنان آماده ارائه هر نوع مشورت برای ادامه ماجرای انتخابات مجمع ناشران دیجیتال هستیم، اما هیچ‌گاه موضع انفعالی نمی‌گیریم.»
سالاریان در خصوص مناقشه مرکز رسانه‌های دیجیتال با مجمع فرا نیز بر لزوم تعامل طرفین تاکید کرد و افزود:«مرکز رسانه‌های دیجیتال با جایگاه قانونی‌اش حق ورود به این حوزه را دارد. از سوی دیگر مجمع فرا نیز با پتشوانه حمایتی‌اش اختیاراتی دارد واز آن‌جایی که طرفین به‌دلیل مشابهت حوزه فعالیت‌هایشان در نهایت مجبور به‌کنار آمدن با یکدیگر هستند، پیشنهاد می‌کنم هر دو برای تعامل با یکدیگر پیشقدم شوند؛ خصوصا این‌که تقابل تنها به تحلیل رفتن نیرو و انرژی‌شانمنجر می‌شود.»
سالاریان ساماندهی وضع محتوای الکترونیکی کشور را از عمده اهداف و برنامه‌های کنسرسیوم برشمرد و افزود:«اوضاع محتوای الکترونیکی کشور در زمینه‌هایی مانند تولید، بسته‌بندی،‌ تخصصی‌کردن بنگاه‌های تولید و ... دچار نابه‌سامانی‌هایی است که باید به آن رسیدگی شود.»
او با تاکید بر این‌که باید استاندارهایی برای تولید مدیاهای مختلف موجود در یک نرم‌افزار و برنامه تعریف شود، افزود:«با تخصصی‌شدن بنگاه‌های تولید فعال در کنسرسیوماین مهم میسر خواهد شد، به این‌صورت که شرکت‌ها با تجمیع ابزارها و امکانات‌شان می‌توانند یک سازوکار تخصصی فراهم آورند که یک شرکت به تنهایی هرگز قادر به ایجاد آن نخواهد بود برای مثال یکی از اعضای تصما در زمینه صداگذاری تخصص دارد،‌شرکت دیگر در زمینه پویا نمایی و دیگری در زمینه تولید محتوا همکاری اینها با یکدیگر به تولید یک نرم‌افزار با کیفیت کمک می‌کند.»

انتقادها با هدف تخریب انجام می‌شود
اقدامات حسن علیزاده، ریاست مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال و تیم جوانش،پس از رفتن عیسی زارع‌پور، رئیس سابق مرکز و تیمش که یک سالی است در قالب مجمع فرا اعلام موجودیت کرده است،همیشه مورد انتقادهای شدید و بی‌پروای بدنه قدیمی مرکز قرار می‌گیرد. آن‌چنان‌که اخیرا مجمع فرا وزارت ارشاد و در راس آن مرکز رسانه‌های دیجیتال را در انجام سه راهبرد اصلی‌اش ناکام دانسته است.
علیزاده با بیان این‌که برخی از اظهار نظرها با هدف تخریب انجام می‌شود،‌ افزود:«در نهایت مردم هستند که باید قضاوت کنند و بنابراین بگذارید همه نظرات‌شان راچه مثبت و چه منفی بدهند.ما همیشه برای انتقادها گوش شنوا داریم.»
او با اعتراف به این‌که مرکز با آنچه باید باشد فاصله دارد، افزود: «باید اقدامات و فعالیت‌های بیشتری انجام شود و مرکز نیز سعی می‌کند در جهت اهداف و برنامه‌های تعیین ‌شده خود حرکت کند.»
یکی از اتهاماتی که مجمع فرا به مرکز رسانه‌های دیجیتال وارد کرده، به مقوله فرهنگ‌سازی استفاده صحیح از رسانه‌های دیجیتال مربوط می‌شود.
علیزاده نیز در این خصوص به لیگ بازی‌های دیجیتال اشاره کرد که از هفته جاری ثبت‌نامش آغاز می‌شود و گفت:«در این لیگ بازیکنان می‌توانند 7 تا 8 بازی رایانه‌ای ایرانی و خارجی را که در آینده به 20 بازی نیز افزایش خواهد یافت را در دسترس داشته باشند، ضمن این‌که از این طریق می‌توانیم اقشار مختلف جامعه را به محتوای مناسب جذب کنیم، فرهنگ‌سازی نیز انجام می‌شود.»
این در حالی است که پخش تیزرهای تلویزیونیاز اوایل سال جاریاز سوی مرکز رسانه‌های دیجیتال نیز با هدف فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی انجام شده و با استقبال مردم نیز روبه‌رو شده است.
همچنین، فرا مرکز رسانه‌های دیجیتال را در حمایت از تولید محتوای فرهنگی در قالب رسانه‌های دیجیتال متهم به کم‌کاری و سستی کرده است.
رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال همچنین با اعلام این‌که برنامه‌ای با هدف توسعه سواد دیجیتال به‌زودی راه‌اندازی می‌شود، گفت: «برنامه آموزش دیجیتال با همکاری دانشگاه‌های کشور به‌صورت رایگان و اکثرا مجازی این هفته به‌طور آزمایشی و در آینده نزدیک رسما برگزار می‌شود. این برنامه 10 تا 15 میلیون ایرانی را قادر می‌سازد دراین دوره‌‌های آموزشی شرکت کنند.»
علاوه بر این، کارگاه‌های تولید بازی‌های رایانه‌ای و برگزاری جشنواره‌های متعددی مانند جشنواره رضوی نیز همگی در راستای حمایت از تولید محتوای فرهنگیانجام شدند،؛ ضمن این‌که انتخابات مجمع رسانه‌های برخط پیام‌ده که به تولید محتوا می‌پرداختند نیز با حمایت مرکز به‌تازگی برگزار شده و این مجمع رسما فعالیت‌های خود را قانونا آغاز کرده است.
اتهام دیگر مجمع فرا به مرکز در خصوص شفاف سازی حقوق و مسئولیت‌ها در فضای رسانه‌های دیجیتال است.
علیزاده نیز با بیان این‌که وظیفه قانون‌گذاری در این حوزه به عهده کمیسیون تنظیم مقررات شورای عالی فضای مجازی است،‌ گفت:«برای بالا بردن سرعت قانون‌گذاری‌ و جلوگیری از هم‌پوشانی‌ها جایی بهتر از شورای عالی فضای مجازی نیست و در کمیسیون تنظیم مقررات شورا به قوانین محتوایی و فنی پرداخته می‌شود و مرکز رسانه‌ها نیز یک کرسی از مجموعه کرسی‌های کمیسیون را در اختیار دارد.»
به گفته رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال، این حوزه درگیر معزل تکثر و تعدد قانون‌هاست که حتی در برخی موارد موازی‌کاری‌هایی را موجب می‌شود، شورای عالی فضای مجازی در کمیسیون‌های مختلفی که دارد به این حقوق و مسئولیت‌ها می‌پردازد و تکالیف را روشن و شفاف مشخص می‌کند.

از فرا حمایت می‌کنیم
حجت‌الاسلام سیدمهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و عضو شورای عالی فضای مجازیاز جمله افرادی بود که در مجمع عمومی فرا حاضر شده و به ایراد سخنرانی پرداخته بود. او هم‌اکنون نیز در زمره تاییدکنندگان و حامیان این مجمع به‌شمار می‌رود.
خاموشی با اعلامحمایت از مجمع فرا و با بیاناین‌کهکلیه فعالیت‌های مجموعه‌‌های مدنیمورد مطالبه شورای عالی فضای مجازی است، گفت:«ما در شورای عالی فضای مجازی از هرگونه فعالیت در زمینه تولید محتوا ودر جهت کمک به جبهه فرهنگی انقلاب باشد و موجب خیز برداشتن ما در گفتمان انقلاب شود،استقبال می‌کنیم.»
این عضو شورای عالی فضای مجازی افزود:«در شورای عالی فضای مجازی از فعالیت مجموعه‌ها و مجامع مختلف استقبال می‌کنیم که این نیز بستگی به تعاملات درون سیستمی و خروجی‌هایشان دارد. این مسئله نیز در نهایت به ضمیمه‌شدن توانمندی کنسرسیوم‌ها و مجامع مختلف با یکدیگر منجرمی‌شود.»
او در ادامه با اشاره به این‌که حضور حقوقی در فرا دارد، افزود: «امکان دارد برخی از اعضای شورای عالی فضای مجازی در فرا هم حضور داشته باشند،‌ مانند بنده که شخصیت حقوقی‌ام در فرا به‌منظور تشریک مساعی حضور دارد، اما با شخصیت حقیقی‌ در شورای عالی فضای مجازی منصوب شدم، افراد مشابه من نیز در فرا حضور دارند.»