انتقاد صنف رایانه از نبود نماینده‌ای در شورای عالی فضای مجازی

دبیرخانه نظام صنفی رایانه‌ای تهران، دوشنبه هفته گذشته مقارن با سالگرد تاسیس این تشکل مردم‌نهاد، پذیرای جمع کوچکی از صنف، روسای این سازمان و برخی مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت، شورای عالی انفورماتیک و همچنین یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود که با طرح پرسش‌ و پاسخ‌هایی از سوی اعضای صنف در خصوص شورای عالی فضای مجازی و نبود نماینده خصوصی‌ها، تبدیل به میدانی برای تعارض قدیمی آرای صنف با تصمیم‌های دولت شد، با این تفاوت که این ‌بار مدافع حقوق دولت در برابر بخش خصوصی، نماینده‌ای از دل مجلس شورای اسلامی بود.

ما همواره پاسخگوی صنف هستیم
در شرایطی که حتی تاخیر یک‌ساعته در برگزاری مراسم هم نتواست صندلی‌های نسبتا خالی سالن اجتماعات را پر کند، رییس نظام صنفی رایانه‌ای تهران پشت تریبون رفت تا به روال معمول، آغازگری معتدل برای جشن تولد هفت‌سالگی سازمان باشد.
آزاده داننده، سن نظام صنفی رایانه‌ای را به اندازه سال‌ها تلاش اعضای این صنف برای انسجام خواند و گفت:«قطعا زحمات دوستان برای تشکیل نظام صنفی رایانه‌ای قبل از هفت سالی است که گذشته و در واقع می‌توان گفت 18 سال از عمر این فعالیت می‌گذرد. طی این سال‌ها هم‌افزایی و همکاری بزرگ‌ترین ارزش در میان صنف ما بوده است.»
داننده با نیم‌نگاهی به حیات نظام صنفی در سه دوره اخیر حیاتش و با اشاره به مهم‌ترین اهداف طی شش سال گذشته ادامه داد:«در دوره اول ثبیت جایگاه سازمان، در دوره دوم توسعه جایگاه این تشکل و تعامل هم‌افزا با سایر ارگان‌ها و در دوره سوم بی‌شک‌ حفظ و توسعه دستاوردهای قبلی و تمرکز بر تقویت ساختار داخلی مهم‌ترین ارکانی است که در دستور کاری ما قرار گرفته و دنبال می‌شود.»
او شفافیت را مهم‌ترین اصل در سرلوحه کاری سازمان خواند و با تاکید بر لزوم تحکیم روابط با اعضای نظام صنفی گفت:«اطلاع‌رسانی بیشتر در زمینه برنامه‌های سازمان، ماموریتی است که در این دوره بیش از گذشته دنبال کرده‌ایم. انتشار عملکرد هیات مدیره سوم طی ماه‌های اخیر با همین هدف صورت گرفته تا ثابت کنیم ما همواره پاسخگوی صنف هستیم.»
داننده در ادامه صحبت‌های خود درباره رویه‌های سازمان، به دلایل کندی پیشروی پروژه‌های سازمان اشاره کرد و ادامه داد:«کندی در اجرا، یکی از ویژگی‌هایی است که این سازمان مردم‌نهاد را با بنگاه‌های اقتصادی متفاوت می‌کند، بخش اعظمی از فعالیت‌ها و تصمیم‌های سازمان درگیر تشریفات اداری خارج از سازمان است و در واقع چنین موضوعی از حیطه اختیارات سازمان خارج است.»
بانوی اول نظام صنفی رایانه‌ای تهران الزام اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تعامل تمام استان‌ها با نظام صنفی رایانه‌ای را نتیجه پربار اهمیت جایگاه نظام صنفی خواند و توضیح داد:«سازمان و فعالیت‌هایش هم‌اکنون در نقطه‌ای است که باید سیر بلوغ خود را طی کند و قطعا تا به حال حرکت ما نتیجه‌بخش بوده چرا که در طرح‌های مورد بررسی در دستگاه‌های هم‌سنگ، نظام صنفی رایانه‌ای را مورد خطاب قرار می‌دهند و ما را به مشارکت می‌طلبند. همکاری اخیر ما با شورای عالی انفورماتیک در خصوص آیین‌نامه ارتقای مشاوران رتبه سه به دو، تعامل‌مان با سازمان فناوری اطلاعات در مورد آموزش نرم‌افزارهای متن‌باز و سایر تشکل‌های صنفی همچون اتاق بازرگانی نمونه‌هایی است که به روشنی اثبات می‌کند سازمان تمام ظرفیت‌هایش را به جامعه معرفی کرده است.»

جای خالی خصوصی‌ها در شورای عالی فضای مجازی
پس از سخنرانی رییس سومین هیات مدیره،  نوبت به صحبت‌های رئیس سازمان در دوره دوم رسید. پرویز رحمتی که هم‌اکنون در آستانه خداحافظی با صندلی ریاست کشوری نظام صنفی رایانه‌ای قرار دارد، بر بالای سکوی سخنرانی قرار گرفت تا از سه چالش عمده این سازمان در سال‌های گذشته بگوید؛ صحبت‌هایی که برخلاف گفته‌های داننده دربردارنده نکاتی بود که جریان سالگرد هفت‌سالگی سازمان را در روند رادیکال‌تری هدایت کرد.
رحمتی، عمده‌ترین چالش‌های سازمان را در گذشته و حال چنین توصیف کرد:«از دید من، نخستین چالش سازمان در درون خودش وجود دارد که این  موضوع با اهتمام اعضا و با هدف منسجم کردن فعالیت‌ها بر مبنای علایق صنفی حل خواهد شد. همواره از سوی صنف این انتقاد وجود داشته که سازمان برای ما تا به حال چه کرده و من بارها پاسخ داده‌ام مگر سازمان بدنه‌ای جدا از ما و شما دارد؟ قطعا برای رسیدن به همبستگی و همدلی زمان نیاز است و راه گریزی جز مشارکت وجود ندارد.»
رییس نظام صنفی رایانه‌ای کشور دومین چالش پیشروی این سازمان را نحوه تعامل با دولت و قوه مجریه خواند و توضیح داد:«بر اساس قانون مصوب مجلس، نظام صنفی رایانه‌ای برای حیات و تمام فعالیت‌ها و تصمیم‌هایش پشتوانه قانونی دارد، بنابراین این پرسش مطرح است که چرا حق قانونی حضور ما در نهادهای تصمیم‌گیر دولتی تا به امروز سلب شده است؟»
او در حساس‌ترین بخش از صحبت‌هایش موضوع عدم حضور نماینده‌ای از بخش‌ خصوصی در شورای عالی فضای مجازی را مورد انتقاد قرار داد و گفت:«علاوه بر حقوقی که از حضور ما در نهادهایی همچون رگولاتوری همواره ضایع شده چرا باید در نهادی همچون شورای عالی فضای مجازی جای پای نماینده خصوصی‌ها و به ویژه نظام صنفی به عنوان حلقه اتصال دولت به بخش خصوصی فاوا خالی باشد؟»
این پرسشی بود که دقایقی بعد، از سوی بیژن نوباوه نایب‌رئیس دوم کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی پاسخ داده شد و با پرسش سهیل مظلوم و همراهی تنی چند از حضار سالن، جدال تازه‌ای را در بحث جدایی تصمیم‌های دولت از نظرات بخش خصوصی به راه انداخت.

سازوکار شورای عالی فضای مجازی صنفی نیست
نوباوه، چهره آشنای رسانه‌ای در سه دهه گذشته که هم‌اکنون از جایگاه یکی از نمایندگان منتخب مردم در مجلس شورای اسلامی سخن‌ می‌گوید، در جشن هفت‌سالگی نظام صنفی رایانه‌ای به پرسش‌های مطرح‌شده مبنی بر تعامل نکردن دولت با بخش خصوصی فاوا اشاره کرد و گفت:«همواره نسبت به اینکه چرا دولت در تصمیم‌هایش نظرات بخش خصوصی را لحاظ نمی‌کند اعتراض وجود داشته اما باید به این نکته توجه کرد که اهمیت جایگاه شورای عالی فضای مجازی بسیار والاتر و مهم‌تر از مسائل عمومی فناوری اطلاعات همچون نرم‌افزار و سخت‌افزار است. این شورا قرار است در ارتباط با محتوا و ساماندهی محتوا در سیستم مجازی کشور اقدامات تاثیرگذاری پیش گیرد. بنابراین صنف فناوری اطلاعات نباید نگران این موضوع باشد که چرا تا به امروز نماینده‌ای از خصوصی‌ها در این شورا حضور نیافته چرا که اساسا سازوکار شورای عالی فضای مجازی صنفی و مهندسی و فنی نیست.»
در حالی که سخنان نوباوه به پایان خود نزدیک می‌شد، سهیل مظلوم نایب‌رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در دوره اول، با صدای بلند این پرسش را مطرح کرد که چرا  نباید در نهادی همچون شورای عالی فضای مجازی بخش خصوصی هم حضور یابد؛ بخشی که در تمام عرصه‌های ملی همچون دفاع مقدس و جنگ تحمیلی حضور داشته و هم‌اکنون باید از تصمیم‌گیری درباره سرنوشت کاری و ملی خود کنار گذاشته شود.
نوباوه در پاسخ به پرسش‌هایی از این طیف و با تاکید بر اینکه رویکرد نمایندگان مجلس در برابر مدیران دولتی همواره مطالبه‌گرانه بوده، گفت:«در حالی که هنوز سازوکار دقیق دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی تعیین نشده چرا باید دچار پیش‌داوری شویم و بگوییم از حضور بخش خصوصی استفاده نشده است. نکته قابل توجه اینجاست که افرادی از حضور نداشتن نمایندگان صنفی خود در تصمیم‌های دولتی انتقاد می‌کنند که وزراتخانه مربوطه‌شان تا به امروز خصوصی‌سازی شده است.»
این پاسخ نوباوه انتقاد فرد دیگری از حاضران در مراسم سالگرد را در پی داشت؛ او خطاب به نوباوه گفت:«تعریف شما از بخش خصوصی چیست، آیا شبه‌دولتی‌ها خصوصی به شمار می‌روند؟»
نوباوه که عملا در شوک پرسش‌های آتشین برخی از حاضران در مراسم بود با ناراحتی در جواب آنها گفت:«شما سوال نمی‌پرسید، مغلطه می‌کنید.»

سنگ را بسته‌اند و...
در ادامه بحث‌های غیرمترقبه این مراسم، سعیدی  اولین رئیس نظام صنفی رایانه‌ای کشور به عنوان خاتمه‌دهنده بحث با هدف آرام کردن جو ایجادشده پشت تریبون سازمان رفت تا اثبات کند همچنان می‌تواند خبرسازترین چهره نظام صنفی پس از شش سال باشد.
امیرحسین سعیدی نائینی تمامی مواضع نوباوه را در جهت منافع بخش خصوصی خواند و انتقادپذیری را لازمه جلوس بر صندلی‌های مجلس شورای اسلامی توصیف کرد.
سعیدی ضمن اشاره به وجود برخی تعارض‌ها میان عملکرد مدیران دولتی با گفته‌های مقام معظم رهبری، صحبت‌های خود را با استناد بر چند معضل فناوری اطلاعات کشور چنین ادامه داد:«متاسفانه در شرایطی که مقام معظم رهبری بر اهمیت والای شورای عالی فضای مجازی و ماهیت موضوع آن تاکید می‌کنند، باید شاهد باشیم مقامات عالی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در اظهارنظرهای خود درباره مشکلات فناوری اطلاعات همچون ضعف پهنای باند اعلام می‌کنند که همین سطح از پهنای باند برای کشور کافی است و بیشتر از آن اسراف است. در واقع این مدیران برای ماندن پشت میزهایشان امنیت و پیشرفت یک کشور را به مخاطره می‌اندازند.»
او بی‌توجهی و مقاومت‌های فعلی در برابر توسعه فناوری اطلاعات درکشور را فرآیندی تاریخی و سنتی خواند و گفت:«قطعا برای شکوفایی و رسیدن به توسعه فاوا هم باید منتظر بمانیم تا زمان این مقاومت‌های بی‌دلیل را پشت سر بگذارد اما مشکل اینجاست که این مدیران برای حل نکردن برخی مشکلات همچون ضعف پهنای باند به دلایلی همچون افزایش هجوم سایت‌های مستهجن و بی‌بندوباری اخلاقی در فضای مجازی استناد می‌کنند غافل از اینکه متخلفان همواره راه‌هایی برای گذر از محدودیت‌های مجازی کشور دارند، در چنین شرایطی است که گفته شیخ اجل سعدی که «سنگ را بسته و سگ را رها کرده‌اند» برای وضعیت فعلی فضای مجازی ما مصداق پیدا می‌کند.»
نوباوه در همین حین و در پاسخ به مسائل مطرح‌شده از سوی رئیس اسبق نظام صنفی رایانه‌ای در توصیف وضعیت فعلی کشور گفت:«بر همگان روشن است که کشور ما در حال گذار از دوران نقاهت و در واقع بارداری است و بروز چنین مسائلی کاملا اجتناب‌ناپذیر است، ضمن اینکه مقام معظم رهبری بارها در سخنرانی‌های خود اعلام ‌کرده‌اند که اصل 44 در کشور به درستی انجام نشده، بــــنابراین برای رسیدن به تــمام اهداف و انــتظارها باید صبــــر پیشه کرد.»