یکی از مهمترین نگرانیها در اجلاسهای جهانی جامعه اطلاعات، تقابل و تاثیر فرهنگی و اجتماعی بوده و هست.
علی شمیرانی- فناوری به مثابه شمشیر دولبهای است که در عین اثرات مثبت میتواند منجر به لطماتی هم بشود. برای نمونه یکی از محورهای نگرانی در جامعه جهانی گسترش زبان انگلیسی در فضای مجازی و در عین حال از میان رفتن خردهفرهنگها و زبانهای دیگر در دنیای جدید است. در کشور ما نیز ورود فناوریهای اطلاعات و ارتباطات از ابتدا با دغدغههای فرهنگی مواجه بوده و هست. نگرانیها در خصوص اثرات منفی فرهنگی و اجتماعی فناوریها، پدیدهای است که همواره نقش بازدارنده در توسعه فناوری ایفا کرده و به عبارت دیگر با فناوری صرفا برخورد سلبی شده تا ایجابی. در نتیجه و بر اثر تجربه، ما در استفاده از فناوری ابتدا با کاربردهای منفی آن در جامعه مواجه شدهایم و با گذشت زمان رفتهرفته کاربردهای دیگری نیز مدنظر مصرفکنندگان و تصمیمگیران قرار گرفت. تجربه ورود و نحوه برخورد با ابزار و فناوریهایی نظیر تلفن، فکس، ویدیو، کامپیوتر، بازیهای کامپیوتری و تلفن همراه پیش روی ماست. هماکنون نیز با پدیدههایی همچون اینترنت، ماهواره و کاربردهای جدید تلفن همراه مواجه هستیم. شیوه برخورد اما همچنان یکسان است. برای نمونه خدمات اپراتور سوم تلفن همراه کشور در نوعی بنبست قرار دارد. از سوی دیگر حتی زمانی که در کشور تلاش میشود تا از طریق بومیسازی و استفاده از شبکههای داخلی در حوزه فضای مجازی، به شکلی برخی نگرانیها را تقلیل داد، باز هم با نوعی ابهام و مقاومت از سوی کاربران مواجه میشویم. اما علت چیست؟
به اعتقاد نگارنده، فقدان نهادهای مطالعات فرهنگی و اجتماعی فناوری و مراجعه دستگاهها و نهادهای تصمیمگیر به این نهادهای مطالعاتی یکی از مهمترین دلایل این امر محسوب میشود. در دنیا نهادهایی از این دست با رصد فناوریها از حیث علمی، فرهنگی، اجتماعی و حتی امنیتی، به موقع وارد عمل شده و تبدیل به بازویی مشورتی برای تصمیمسازان و مصرفکنندگان میشوند. هماکنون کم نیستند نهادهای بازیگر در حوزه فناوری که به شکلی یکبعدی صرفا از مضرات فناوری گفته و در انتظار اثردهی هستند. اما زمانی که از طریق نهادهای مطالعات فرهنگی و اجتماعی در حوزه فناوری به شکلی توامان فرصتها و تهدیدها مورد تحقیق قرار گرفته و در جامعه تزریق شود، زمینههای نگرانی نیز کاسته خواهد شد.