نگاه سطحی به "تولید ملی" وضعیت را بغرنج‌تر خواهد کرد

آنچه مسلم است، امسال سرآغاز توجه دوباره به تولید در کشور است ومی‌توان به آینده تولید و رفع مشکلات متعدد آن امیدوار بود. در غیر این صورت به گفته علیپور،توجه صوری و ساده انگارانه به این سال همانند آنچه سالهای گذشته و در رابطه با نام‌ها و موضوعات مربوطه رفتار شده است ، وضعیت تولید در پایان سال بسیار بغرنج ترخواهد شد.
نامگذاری این سال بهانه‌ای شد تا با احمد علیپور رئیس هیات مدیره گروه شرکت‌های فراسو و سخنگوی سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات رایانه، به عنوان یکی از تولیدکنندگان مطرح صنف فناوری اطلاعات گفت‌و‌گویی انجام دهیم که در ادامه می‌خوانید.
به عنوان یک تولیدکننده در سال تولید ملی چه انتظاراتی از مسوولان دارید؟
تولید مقوله‌ای نیست که نگاه کوتاه مدت و یا دوره‌ای به آن نقش تعیین کننده‌ای در گسترش و موفقیت آن داشته باشد. در نامگذاری سال 91 به این مهم، اگر مراد مبنا قرار دادن این سال به عنوان سرآغاز توجه دوباره به تولید در کشور پس از یک دهه فراموشی باشد، می‌توان به آینده تولید در کشور و رفع مشکلات عدیده آن امیدوار بود. در غیر این صورت با توجه صوری و ساده‌انگارانه به این سال همانند آنچه سال‌های گذشته و در رابطه با نام‌ها و موضوعات مربوطه رفتار شده است، وضعیت تولید در پایان سال بسیار بغرنج‌ترخواهد شد. انتظار ما در این سال: بازتعریف دوباره تولید و تولید کننده و نیز توجه و اهمیت ویژه به ارزش افزوده در تولید، گسترش بازار محصولات تولیدی و بالا بردن قدرت خرید مصرف کننده از هر طریق، تدوین برنامه‌های بلند مدت حمایت از تولید، پرهیز از فرصت‌طلبی و شعار‌گرایی و ظاهر سازی، تضمین استمرار برنامه‌های اقتصاد تولیدی برای حداقل سه  تا پنج دهه‌ و نیز فراهم آمدن شرایط و مولفه‌های رقابتی شدن تولید در کشور است.
آیا نامگذاری سال 91 تاثیری در افزایش سهم تولید کالاهای سخت افزاری در کشور دارد؟
همان‌گونه که در جواب سوال قبلی عرض کردم گسترش تولید نیازمند عمل هوشمندانه و برنامه‌ریزی بلندمدت است و نامگذاری صرف نمی‌تواند دردی از تولید دوا کند. این نامگذاری تنها تلنگری جدی به مسوولان برای توجه جدی به تولید است. یادمان نرود که به نحو هوشمندانه‌ای در کنار تولید ملی حمایت از سرمایه و کار ایرانی نیز در نامگذاری امسال دیده شده است. پیام بسیار روشن است: بدون حمایت از سرمایه و سرمایه‌دار ایرانی، حمایت از تولید، عملی نیست.
شرایط تولید محصولات کامپیوتری در کشور چگونه است و تولیدکنندگان با چه مشکلاتی مواجه‌اند؟
سیاست‌های اقتصادی دهه اخیر قیمت تمام شده تولید در کشور را در مقایسه با رقبای خارجی بالا برده است. به علاوه عدم امنیت سرمایه گذاری تولیدی و نیز تشویق و هدایت فعالان به واردات ارزان، در سال‌های اخیر عملا عرصه را بر تولید‌کنندگان تنگ و تنگ‌تر کرده است. در این میان محصولات رایانه‌ای با توجه با سهم بالای قاچاق و نیز فعالیت عوامل غیرشفاف در بازار، تغییرات سریع تکنولوژی، سود نازل و نیز رقابت بالا، با مشکلات پیچیده‌تری دست به گریبان بوده است.
معیارهای شناسایی تولیدکننده واقعی در کشور چیست؟
تولید ارزش افزوده واقعی در کنار ایجاد اشتغال مناسب و نیز مقبولیت کیفی نزد مصرف کننده ایرانی، معیار شناسایی تولید واقعی و موفق در کشور است.
سهم تولید داخلی و سهم واردات محصولات کامپیوتری به خصوص واردات از چین، چقدر است؟
این سهم در رابطه با محصولات مختلف با توجه به میزان و نوع حمایت، سابقه تولید آن محصول، ویژگی فیزیکی و تکنولوژیکی محصول، تعدد تولیدکنندگان آن محصول و غیره متفاوت است. در سال 90 و به‌رغم آنکه هنوز ارز یارانه‌ای مشوق واردات ارزان و فعالیت غیرشفاف بنگاه‌های کوچک وارداتی میسر بوده است، واحدهای فعال تولیدی این حوزه با قبول همه هزینه‌های بالا و غیر رقابتی تولید و نیز پرداخت عوارض فعالیت قانونی و شفاف در کشور، توانستند بین 30 تا 95 درصد سهم بازار داخل کشور برای محصولات مختلف تولیدی از قبیل صفحه نمایش، جعبه کامپیوتر، بلندگو، صفحه کلید، موشواره، لوح فشرده، تیونر دیجیتال تلویزیون و غیره را به دست آورند. همچنین خوشبختانه چند شرکت خوشنام و قدیمی ‌عضو این سندیکا نیز در زمینه تولید تجهیزات بانکی اقدامات درخور توجهی داشته و در حال افزایش روزافزون سهم بازار خود هستند. امیدواریم در شرایط جدید کشور و با اتخاذ سیاست‌های حمایتی درست، این سهم در سال 91 افزایش یافته و با تشویق سرمایه‌گذاری تولیدی تعداد محصولات بیشتری به سبد تولید داخل اضافه شوند.
آیا آماری از حجم تولید کالاهای IT (سخت‌افزار) در دهه 80 وجود دارد؟ در واقع میزان تولید کالا و قطعات کامپیوتری در دهه 80 چقدر بوده است؟
متاسفانه آمار موجود در این رابطه در هر دو بخش تولید و واردات قابل تکیه و مطمئن نیست. اما در پنج سال ابتدایی دهه 80 شاهد رشد چشمگیر بازار (تا سه برابر) و نیل به ظرفیت یک و نیم میلیون دستگاه رایانه بوده‌ایم و در پنج سال انتهایی این دهه با کاهش رشد این ظرفیت در سال 89 حداکثر به دو میلیون دستگاه رسیده است . البته سهم رایانه‌های قابل حمل که تولید داخل ندارند در این میان هر سال بیشتر شده و در سال جاری حتما به بالای 60 درصد خواهد رسید. سهم تولید در شاخه قطعات رایانه شخصی در دهه 80 گسترش روز افزون داشته و همانگونه که در پاسخ سوالات قبلی اشاره شد بسته به نوع و گروه محصولات، بین 30 تا 95 درصد را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که عملا در چند سال اخیر افزایش هزینه‌های تولید و حمایت نکردن عملی از سرمایه‌گذاری تولیدی این رسته فعالیت را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو کرده است.
پیش‌بینی شما برای دهه 90 چیست؟
بهتر است این سوال را در پایان امسال و پس از مشخص شدن نحوه توجه جدید دولت به مقوله تولید و کیفیت برنامه‌های اقتصادی مرتبط، جواب دهیم. آنچه در حال حاضر وجود دارد بیشتر انتظار و امید در تولیدکنندگان ناشی از نامگذاری سال است. برای پیش‌بینی دهه 90 اطلاعات شفاف بیشتری از آنچه در ذهن مسوولان محترم می‌گذرد لازم است.
چند درصد کالاها در کشور تولید CKD و چند درصد SKD است؟
اگر منظور شما از این سوال میزان عمق تولید محصولات است باید بگویم که در رابطه با تولیدات این حوزه خوشبختانه با سرمایه گذاری قابل توجه معدود شرکت‌های فعال این شاخه، تولید بیش از 90 درصد محصولات با عمق تولید بسیار بالا (بین 50 تا 85 درصد تولید داخل و حتی در چند مورد با طراحی داخلی) انجام شده و تنها در مورد کمتر از 10 درصد محصولات و آن هم اکثرا در مورد محصولات بسیار جدید، عمق تولید کمتر از پنجاه درصد است.
به طور کلی چند تولیدکننده قطعات کامپیوتر و لوازم جانبی در کشور داریم؟
متاسفانه شرکت‌های دارای پروانه بهره‌برداری و گواهی فعالیت صنعتی اما غیر فعال و یا مشغول به امور غیرتولیدی در سطح کشور بسیار زیادند، شرکت‌های واقعا فعال تولیدی در این میان از تعداد انگشتان دو دست فعلا تجاوز نمی‌کند. اما نقش سیاست‌های اشتباه در تشویق واردات و مشکلات عدیده تولید در کشور را درایجاد این وضعیت نا خوشایند نباید نادیده گرفت. مطمئنا تغییر سیاست‌های اقتصادی در راستای جلب اطمینان دوباره سرمایه‌گذاران تولیدی می‌تواند در افزایش واحدهای فعال تولیدی موثر باشد.

گفت و گو : فخری زارع