ضرورت توسعه تولید و تجارت صنعت نرم افزار

این صنعت به عنوان یکی از صنایع دانش بنیان و با فناوری بالا، ارزش افزوده بسیاری را می‌تواند در کشور ایجاد کند. صنعت نرم‌افزار در ایران از مزیت‌های قابل توجهی برخوردار است به‌طوری‌که کشورمان در زمینه تولید و تجارت جهانی این صنعت، پتانسیل‌های فراوانی دارد. بر اساس گزارش‌های اعلام شده، حجم بازار نرم‌افزار ایران در سال 2008 حدود 600 میلیون دلار، سهم این صنعت از کل بازار ICT ایران در سال یاد شده حدود 10 درصد و سهم آن از کل GDP ایران در سال 2006 حدود 22/0 درصد برآورد شده است. درصد اشتغال صنعت نرم‌افزار نیز از کل اشتغال کشور در سال 2007 معادل 05/0 درصد و میزان صادرات نرم‌افزار در سال یاد شده حدود 30 تا 40 میلیون دلار بود که سهم صادرات نرم‌افزار از کل صادرات کشور معادل 06/0 درصد گزارش شده است. متوسط نرخ رشد صنعت نرم‌افزار جهان 5/8 درصد است در حالی‌که متوسط نرخ رشد این صنعت در ایران از سال 2001 تا 2007 حدود 20 درصد گزارش شده است. سهم بازار این صنعت از کل بازار نرم‌افزار در سال 2006 حدود 003/0 درصد بود در حالی که سهم بازار نرم‌افزار از کل بازار نرم‌افزار خاورمیانه در سال یاد شده معادل 27/0 درصد بود.
نقاط قوت صنعت نرم‌افزار: امکان نسبی دسترسی به ابزارها و تجهیزات جدید و پیشرفته و وجود پتانسیل‌ تخصصی و منابع انسانی مستعد در حوزه IT به خصوص نرم‌افزار از جمله نقاط قوت این صنعت در کشور به شمار می‌رود. در ضمن روند رو به ‎رشد دانش علمی مدیران صنعت نیز قابل چشم‌پوشی نیست و باید توجه داشت امکان بهره‎گیری از شبکه‎های نیروی انسانی در سراسر جهان نیز میسر شده است. علاوه بر این موارد افزایش نسبی نیروی انسانی صنعت نرم‎افزار طی سال‎های اخیر، تقاضای روبه رشد محصولات و خدمات ICT، ‌اشتغالزایی مناسب فناوری اطلاعات،‌ قابلیت‌های صادرات محصولات و خدمات نرم‌افزاری و روند رو به رشد کمیت و کیفیت شرکت‌ها و سازمان‌های فعال در صنعت نرم افزار از دیگر نقاط قوت این صنعت به شمار می‌رود.
مشکلات صنعت نرم‌افزار: پاره‌ای مشکلات و برخی کاستی‌ها نیز در این صنعت دیده می‌شود که می‌توان به حجم پایین تقاضای این صنعت،‌ ضعف فضای رقابتی کسب‌وکار و بی‎ثباتی و خروج نیروهای متخصص از صنعت اشاره کرد. علاوه بر این استقبال از محصولات خارجی به نسبت محصولات داخلی، ‌سودآور نبودن پروژ‌ه‌های نرم‌افزاری،‌ سرمایه‌گذاری محدود در بخش تحقیق و توسعه این صنعت و وجود نقص در زنجیره ارزش از دیگر نقاط ضعف این صنعت به شمار می‌رود.
*دکتر مهدی فتح اله-رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی