کمیسیون نرم‌افزار سازمان نصر یکی از فعال‌ترین کمیسیون‌های سازمان طی دوره‌های گذشته است که اعضای آن همدلی و همراهی قابل توجهی باهم دارند.
در حال‌حاضر حدود سه ماه از فعالیت کمیسیون نرم‌افزار در دوره جدید هیات مدیره سازمان می‌گذرد و بیشتر وقت اعضای آن به سازماندهی مجدد کمیسیون و تدوین برنامه‌های سه سال آینده گذشته است.برای اطلاع از برنامه‌های کمیسیون نرم‌افزار گفت‌و‌گویی با رضاکرمی نایب رییس و رییس کمیسیون نرم‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای انجام داده‌ایم که می‌خوانید.
به طور کامل توضیح دهید عمده فعالیت و برنامه‌های کمیسیون نرم‌افزار در دور جدید چیست؟به طور معمول در آغاز فعالیت هر دوره هیات‌مدیره کار کمیسیون‌ها با یک وقفه دو سه ماهه مواجه می‌شود. البته ما در این دوره سعی کردیم با اصلاح آیین‌نامه کمیسیون‌ها این اشکال را تا حدی برطرف کنیم و امیدوارم در دوره بعدی چنین وقفه‌ای نداشته باشیم. اما به‌هر حال در این دوره هم فعالیت کمیسیون نرم‌افزار با یک وقفه تقریبا دو ماهه از اوایل آذرماه شروع شد و در حال حاضر حدود سه ماه از شروع به‌کار کمیسیون در دوره جدید می‌گذرد. در این سه ماه کمیسیون شش جلسه داشته که عمده وقت آن به سازماندهی مجدد کمیسیون و برنامه‌ریزی برای دوره جدید گذشته است. البته طبق روال همیشگی، بخشی از وقت جلسات هم به بررسی اتفاقات و موضوعات روز و تصمیم‌گیری در مورد این موضوعات اختصاص دارد. به‌عنوان مثال در دوره جدید ما یک جلسه کامل را به بررسی طرح بهبود فضای کسب‌وکار اختصاص دادیم و با حضور یکی از دست‌اندرکاران تدوین این طرح، اثرات این طرح را روی کسب‌وکار شرکت‌های نرم‌افزاری بررسی کردیم. گزارشی هم در این مورد تهیه شده که البته به‌دلیل اینکه فرآیند تصویب طرح هنوز تکمیل نشده، باید نهایی شود.آیا برنامه‌های کمیسیون نرم‌افزار دنباله رو برنامه‌های قبلی است ؟- برنامه‌های کمیسیون در دوره سوم در قالب برنامه کلی هیات‌مدیره تعریف شده است. البته بعضی از این برنامه‌ها، ادامه پیگیری همان موضوعات همیشگی صنفی است که در دوره‌های قبلی هم مورد توجه بود، اما امیدوارم در این دوره با ارتباط منسجم‌تری که بین برنامه‌های کمیسیون و هیات‌مدیره برقرار می‌شود، میزان موفقیت و اثربخشی این برنامه‌ها هم افزایش یابد.برای سال آینده چه برنامه‌هایی را دنبال خواهید کرد؟- ما در جلسات قبلی کمیسیون فهرست برنامه‌های سه ساله آینده را مرور کرده‌ایم و در حال حاضر مشغول نهایی‌کردن این برنامه‌ها و همچنین تقسیم کار داخلی این برنامه‌ها بین کارگروه‌ها و اعضای کمیسیون هستیم. همان‌طور که می‌دانید، بخشی از اقدامات کمیسیون‌ها مشارکت در برنامه‌های کلی سازمان است که به مسایل عمومی صنف برمی‌گردد. مثلا موضوع پایش مناقصات که در دوره قبل به ابتکار کمیسیون نرم‌افزار شروع شد ولی نتایج آن اختصاص به شرکت‌های نرم‌افزاری نداشت. در این دوره هم کمیسیون نرم‌افزار در این‌گونه برنامه‌های عمومی سازمان به‌صورت فعال مشارکت خواهد داشت. اما برنامه‌هایی که قصد داریم در کمیسیون نرم‌افزار به‌طور اختصاصی دنبال کنیم، در چند محور قابل جمع‌بندی است. در محور رفع موانع کسب‌وکار، دو برنامه مهم ما پیگیری معافیت‌ها و تسهیلات ویژه صنعت نرم‌افزار و ساماندهی وضعیت گواهی‌نامه‌های امنیتی و به‌طور کلی‌تر بحث گواهی محصول خواهد بود. همین‌طور در بحث حمایت از مالکیت معنوی، نظارت بر اجرای پروژه صیانت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزار و مشارکت در فرآیند تصویب قانون جامع مالکیت ادبی-هنری در دستور کار ما قرار دارد. در محور استانداردسازی و ترویج استانداردها در صنعت نرم‌افزار کشور، مهم‌ترین برنامه ما احیای نظام جامع مهندسی نرم‌افزار است که مطالعات آن سال‌ها انجام شده ولی اجرای آن متاسفانه معطل مانده است. همچنین نهایی کردن ویرایش جدید پروتکل ECE برای نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری و مشارکت در ارزیابی نرم‌افزارهای HIS و مشارکت در پروژه اتصال سامانه سپاس به نرم‌افزارهای آزمایشگاهی از دیگر برنامه‌های ما در این حوزه است. البته پیشبرد بسیاری از این برنامه‌ها نیازمند همکاری و همراهی نهادهای مسوول و متولی در این حوزه‌هاست که امیدوارم با توسعه ارتباطات بین سازمان و این نهادها، به نتیجه مطلوب برسیم.در برخی کمیسیون‌ها آن طور که باید بین اعضا انسجام وجود ندارد کمیسیون نرم‌افزار از این نظر چگونه است؟ آیا تمام اعضای کمیسیون در اجرای برنامه‌ها مشارکت دارند؟- کمیسیون نرم‌افزار از باسابقه‌ترین کمیسیون‌های سازمان است که همیشه از نظر همدلی و همراهی اعضای آن، در سازمان نمونه بوده است. در دوره جدید هم بیش از دوسوم اعضای کمیسیون همان اعضای قبلی هستند و برخی از اعضای جدید هم قبلا به اشکال مختلف با کمیسیون و کارگروه‌های آن مرتبط بوده‌اند. در هر صورت بنده از نظر انسجام و همراهی اعضای کمیسیون نرم‌افزار هیچ مشکلی نمی‌بینم. البته اختلاف‌نظر و وجود سلیقه‌های متنوع در بین اعضا امری طبیعی است و اصولا فلسفه تشکیل کمیسیون‌ها هم بهره‌مندی از این نظرات و سلیقه‌های مختلف بوده است. در مورد مشارکت اعضا هم طبیعی است که همه اعضا به یک میزان مشارکت نداشته باشند، اما به‌طور میانگین، من میزان مشارکت اعضای کمیسیون نرم‌افزار را هم در دوره‌های قبلی و هم در این دوره، نمونه می‌دانم. چرا کمیسیون نرم‌افزار در این مدتی که فعالیت خود را آغاز کرده هیچ‌گونه اطلاع رسانی نداشته است؟- نمی‌دانم چرا چنین برداشتی دارید. ما در این دوره هیات‌مدیره تصمیم گرفتیم همه جلسات و اقدامات کمیسیون‌ها را به‌صورت منظم و شفاف اطلاع‌رسانی کنیم و کمیسیون نرم‌افزار هم از جمله کمیسیون‌هایی بوده که خلاصه مذاکرات همه جلسات آن تا کنون روی پورتال سازمان منتشر شده است. البته قبول دارم که در انعکاس رسانه‌ای این اخبار تا حدی کوتاهی شده که آن هم به ضعف عمومی سازمان در حوزه روابط عمومی و رسانه‌ای برمی‌گردد. امیدوارم این ضعف با اقدامات در حال انجام به زودی رفع شود. ضمنا تصمیم داریم در سال آینده به‌صورت منظم و برنامه‌ریزی‌شده، نشست‌های عمومی با شرکت‌های نرم‌افزاری داشته باشیم که حتما در اطلاع‌رسانی بیشتر و بهتر برنامه‌ها و اقدامات موثر خواهد بود.آیا مسایل و مشکلات ناشی از نوسان نرخ ارز برفعالیت شرکت‌های نرم‌افزاری نیز تاثیرگذار بوده است؟ - تاثیر مستقیم و فوری مشکلات ناشی از نوسان نرخ ارز و محدودیت‌های تامین و انتقال ارز، به آن میزان که روی شرکت‌های سخت‌افزاری، شبکه‌ای یا اینترنتی مطرح است، در مورد شرکت‌های نرم‌افزاری مطرح نبوده است، چون اکثریت شرکت‌های نرم‌افزاری ما روابط تجاری مستقیم و بی‌واسطه‌ای با تامین‌کنندگان یا شرکای خارجی ندارند. اما به‌هر حال نمی‌توان منکر تاثیر غیرمستقیم و درازمدت این مشکلات روی شرکت‌های نرم‌افزاری شد.در حال‌حاضر مهم‌ترین مشکل شرکت‌های نرم‌افزاری که با آن دست به گریبانند چیست و کمیسیون برای حل آنها چه برنامه‌ای دارد؟- بحث مشکلات و موانع توسعه شرکت‌های نرم‌افزاری بحث مفصلی است که ابعاد متعددی دارد و امیدوارم در فرصت مناسبی بتوانیم این بحث را به‌صورت مفصل دنبال کنیم. اما در این فرصت و به‌صورت اجمالی می‌توانم به چند مشکل اصلی اشاره کنم. مهم‌ترین مشکلی که در حال حاضر شرکت‌های نرم‌افزاری بخش خصوصی با آن مواجه‌اند، فضای رقابت ناعادلانه و غیرمتقارنی است که با حضور معدود شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی در بازار نرم‌افزار کشور شکل گرفته است. این شرکت‌ها با اینکه از نظر تعداد، درصد کمی از توان صنعت نرم‌افزار کشور محسوب می‌شوند، از همه‌گونه امتیازات و رانت‌های کسب‌وکار برخوردارند. هم بازار مطمئن و تضمین‌شده در اختیار دارند و هم به‌دلیل نزدیکی به دولت و نهادهای حاکمیتی، با هیچ یک از مشکلات و موانع پیش روی شرکت‌های خصوصی مواجه نمی‌شوند. شرکت‌های نرم‌افزاری خصوصی هم مجبورند هم برای گرفتن کار و هم برای جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص با این شرکت‌ها رقابت کنند. متاسفانه در چند سال اخیر برخی به‌بهانه ملی‌بودن یا امنیتی بودن همه پروژه‌های بزرگ کشور را به‌سمت شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی سوق داده‌اند و این شرکت‌ها هم با جذب کارکنان کلیدی و کیفی بقیه شرکت‌ها از طریق پرداخت دستمزد بالا، توان رقابت را از سایرین سلب کرده‌اند. این در حالی است که شرکت‌های نرم‌افزاری خصوصی عملا از هر‌گونه حمایت و تسهیلات حمایتی محرومند و در این شرایط باید ضمن حفظ توان و ظرفیت موجود، به‌فکر ارتقای تکنولوژی و سطح کیفی خودشان هم باشند. برای رفع این مشکل هم ما هیچ راهی جز تلاش برای شفاف‌سازی فضای کسب‌وکار و ایجاد هم‌افزایی بین شرکت‌های خصوصی و توانمندسازی این شرکت‌ها نداریم.البته در کنار این مشکل اصلی، موانع و محدودیت‌های دیگری هم وجود دارد مانند مساله حقوق مالکیت معنوی یا مشکل تامین مالی صنعت نرم‌افزار و موارد دیگر. همان طور که گفتم هم مشکلات صنعت نرم‌افزار کشور متعدد و پیچیده است و هم برای رفع این مشکلات به یک برنامه جامع و چندبعدی نیاز است که امیدوارم در فرصت‌های آتی بتوانیم در مورد آن بیشتر صحبت کنیم.
گفت و گو : فخری زارع
