چرا ایمیل مختل شد؟

سونیتا سراب پور-چرا که اکثر کاربران از روز پنج‌شنبه 20 بهمن، در دسترسی به پست‌های الکترونیکی خود از جمله یاهو میل و جی‌میل دچار مشکلات فراوانی هستند.
همچنین به جز اختلال در این سرویس، انجام عملیات بانکی از طریق اینترنت نیز به سختی صورت می‌گیرد. همچنین دسترسی به تمام سایت‌های خارجی‌ای که نیاز به ورود و ثبت اطلاعات دارند یا مسدود شدند یا به سختی صورت می‌گیرد. طبق معمول هر کدام از سازمان‌های مربوطه، در پاسخگویی به این اختلالات ایجاد شده نهادهای دیگر را مسوول عنوان می‌کنند و حاضر به اطلاع‌رسانی در این زمینه نیستند.
چه کسی پاسخگو است؟
«مشترک گرامی در حال حاضر شاهد اختلال در بعضی سایت‌ها و سرویس‌ها از سمت دیتای مخابرات (زیرساخت) هستیم، همکاران ما از سوی مبادی مربوطه در حال پیگیری این مشکل هستند.»
این تنها پاسخی است که وقتی در اتصال با اینترنت با مشکل مواجه می‌شوید از سوی شرکت خدمات‌دهنده سرویس خود دریافت می‌کنید.
یکی از کارشناسان فنی یک شرکت خدمات‌دهنده اینترنت پرسرعت در خصوص این اختلال می‌گوید: «ما در حال پیگیری این اختلالات هستیم، ولی تاکنون جوابی برای این پیگیری‌ها نگرفته‌ایم. هنوز هم مشخص نیست که این اختلالات چه زمانی برطرف خواهد شد.» به گفته وی در حال حاضر دسترسی به سایت‌های HTTPS، سایت‌هایی که نیاز به وارد کردن شناسه و رمز عبور دارد و مسنجرهایی از جملهovi، اسکایپ و...، همچنین انجام عملیات اینترنتی بانکی با مشکل مواجه است. فرنقی‌زاده، مسوول روابط عمومی شرکت ارتباطات زیرساخت با ابراز بی‌اطلاعی از منشا این اختلالات، اظهار می‌کند که در دسترسی به میل داخلی سازمانی‌اش دچار مشکلی نیست. وی در ادامه می‌افزاید: «‌این اختلالات به زیرساخت مربوط نمی‌شود که ما بخواهیم پاسخگو باشیم. در حال حاضر مشکلی در شبکه زیرساخت کشور وجود ندارد و سرعت اینترنت هم کاملا مطلوب است.» به گفته وی مشکل اختلالات در محتوا است؛ بنابراین زیرساخت نمی‌تواند در این خصوص اظهار نظری داشته باشد. اما متولی دیگر اینترنت در کشور؛ یعنی سازمان فناوری اطلاعات هم اعلام می‌کند که این سازمان پاسخگو به اختلالات به وجود آمده در سرویس اینترنتی کاربران، مخصوصا دسترسی به پست الکترونیکی نیست. روابط عمومی این سازمان در پاسخ به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «‌سازمان فناوری اطلاعات نه مرکزی دارد و نه سیستمی که بخواهد ارتباط اینترنتی را قطع کند، پس ما در این زمینه نمی‌توانیم پاسخگو باشیم.» براساس گفته‌های مسوولان سازمان فناوری اطلاعات متولی اصلی اینترنت در کشور وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و باید این وزارتخانه پاسخگوی تمامی مشکلات باشد و با دلیلی قانع کننده علت این اختلالات را روشن کند.
اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا آماده شدن این گزارش برای انتشار، پاسخگوی سوالات ما نبود. این درحالی است که روابط عمومی این وزارتخانه در تماس تلفنی با ما اعلام کرد که در حالی پیگیری علت این اختلال است و این وعده را داد که ظرف کمتر از یک یا دوساعت پاسخ روشنی را به خبرنگاران اعلام خواهد کرد.
اختلال در برخی سایت‌های اینترنتی و عدم دسترسی به سرویس‌های پست الکترونیکی آن‌قدر طولانی شده که حتی صدای نمایندگان مجلس شورای اسلامی را نیز بلند کند. در همین زمینه علی مطهری، رییس کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن مجلس، با اشاره به قطع دسترسی کاربران به پست الکترونیک شخصی‌، از پیگیری موضوع از طریق مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داد.
علی مطهری در این خصوص گفته است که باید دلیل قطع پست الکترونیک شهروندان ایرانی طی چند روز اخیر، از مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیگیری شود که آیا مشکلات فنی دلیل قطع ایمیل‌ها است یا سرورهای کشورهای خدمات دهنده دچار قطعی شده‌اند.
وی تاکید کرده است که کمیسیون صنایع و معادن و نمایندگان عضو این کمیسیون، موضوع قطع ایمیل را پیگیری می‌کند و تذکرات لازم را به مسوولان این وزارتخانه خواهد داد.
بازار داغ شایعه
همیشه وقتی پاسخ روشنی از سوی مسوولان مربوطه نسبت به اختلال در سرویس اینترنت شنیده نمی‌شود در مقابل بازار شایعه و حدس و گمان کاربران افزایش پیدا می‌کند. از جمله اینکه شاید دلیل قطع این سرویس باز هم به راه‌اندازی اینترنت ملی مرتبط باشد و شاید مسوولان وزارت ارتباطات با این کار می‌خواهند کاربران را مجبور به استفاده از پست الکترونیکی داخلی کنند.
البته در این بین کارشناسان هم بیکار ننشسته و فرضیه‌هایی ارائه می‌کنند. برای مثال برخی کارشناسان معتقدند علت مشکلات اخیر در دسترسی به برخی خدمات پست الکترونیک در کشور، اختلال در برخی پروتکل‌ها و لایه‌های ارائه اینترنت است.
به گزارش فارس، برخی صاحب‌نظران و کارشناسان با بررسی مشکلات کاربران در استفاده از اینترنت تاکید کرده‌اند، اختلال در Secure Sockets Layer یا (SSL) و پروتکل Transport Layer Security یا (TLS) از جمله عوامل اصلی این مشکل محسوب می‌شوند.
اختلال‌های یاد شده نقل و انتقال داده‌ها از طریق پروتکل یاد شده را دچار مشکل کرده و باعث شده کاربران نتوانند به خدماتی همچون جی‌میل، ایمیل یاهو، هات‌میل شرکت مایکروسافت و خدمات ایمن سایت‌هایی همچون آمازون دسترسی پیدا کنند.
به گفته این کارشناسان، اینکه منشاء اختلال مذکور در داخل است یا خارج، هنوز مشخص نیست.
تکرار اختلالات میلی
این اولین باری نیست که سرویس‌های پست الکترونیکی خارجی از جمله سرویس پرمخاطب جی‌میل دچار اختلال می‌شود. این سرویس در اسفند ماه سال 88 با اختلالات شدیدی مواجه شد. در آن زمان هم عدم پاسخگویی شفاف از سوی مسوولان وزارت ارتباطات در خصوص این اختلال، بازار شایعات را در چند روز اخیر داغ کرد و باعث شد هر یک از کاربران نظریات خاصی را در این خصوص مطرح کنند. افزایش این حجم شایعات در نهایت منجر به انتشار اطلاعیه‌ای از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شد که در آن اعلام شد این اختلال نه توسط وزارتخانه صورت گرفته و نه ربطی به قطعی کابل جاسک و فجیره دارد؛ بلکه این اختلال و عدم دسترسی به این سرویس از سوی شرکت مربوطه یعنی گوگل انجام شده است.
بلافاصله بعد از این اظهارنظر مسوولان ایرانی شرکت گوگل نیز در اطلاعیه‌ای این خبر را تکذیب کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: ما از کاربران در ایران شنیده‌ایم که آنها در دسترسی به جی‌میل با مشکل مواجهند. ما افت شدید ترافیک را تایید می‌کنیم و با بررسی شبکه‌های خود به این نتیجه رسیده‌ایم که آنها به خوبی کار می‌کنند. همچنین گوگل اظهار کرد که هرگاه ما در سرویس‌های خود به مشکل بر بخوریم، هرچه سریع‌تر سعی در رفع آن مشکل می‌کنیم؛ چراکه شدیدا معتقدیم مردم همه جای دنیا باید توانایی ارتباط آزاد آنلاین را داشته باشند؛ اما متاسفانه گاهی اوقات مشکلات پیش آمده خارج از کنترل ما است.پس از اینکه گوگل نیز مسوولیت اختلال در سرویس جی‌میل را نپذیرفت اظهارنظرهای جدیدی از سوی برخی مسوولان کشور مطرح شد. به عنوان مثال سعید مهدیون، مدیرعامل سازمان فناوری‌ اطلاعات، در نشست خبری، در واکنش به وجود اختلال در سرویس جی‌میل، از مسدود بودن این سرویس استقبال کرد و آن را به نفع پست الکترونیکی ملی کشور دانست. وی همچنین اظهار کرده بود: «در مورد بسته شدن این سرویس اگر هر کسی اعتراضی داشته باشد، باید به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتقل کند؛ ولی از نظر بنده این یک فرصت حساب می‌شود و باید مردم کشور به سمت ایمیل ملی هدایت شوند، به عبارتی تا زمانی که ما به خارجی‌ها اعتماد کنیم توسعه فناوری اطلاعات در داخل نخواهیم داشت و این یعنی اینکه باید به دولت و کشور اعتماد کنیم.»