به فروشندگان اعتماد کنیم؟

این بی‌اعتمادی می‌تواند ماحصل اعتماد به پیشنهادهای فروشنده برای خرید یا ارائه اطلاعات اشتباه از جانب فروشنده باشد یا اینکه نتیجه سوء استفاده مالی برخی از فروشندگان از شرایط خاص بازار مانند بحران‌های ناشی از نوسانات ارزی و... باشد. گاه نیز اتفاق می‌افتد که فروشنده کالای تقلبی، مرجوعی، کارکرده، ناقص و ایراد دار را به اسم کالای اورجینال و آکبند به خریدار بی‌اطلاع از همه‌جا می‌فروشد که البته اینها تا حدودی به بی‌اطلاعی خریداران بر می‌گردد و می‌توان گفت، همان‌طور که برخی از فعالان حوزه آی‌تی و دیجیتال از دانش کافی در حوزه فعالیتی خود برخوردار نیستند، بسیاری از خریداران نیز چوب اطلاعات ناقص یا نادرست خود را می‌خورند. فروش کالا با گارانتی‌های متفرقه و بی نام و نشان، فروش کالای سرقتی،عرضه کالای از رده خارج، اخذ هزینه‌های اضافی به بهانه‌هایی چون نصب نرم‌افزارهای خاص و... از اقدامات دیگری است که موجبات بی‌اعتمادی خریداران را نسبت به فروشندگان بازار فراهم آورده است.دامنه این بی‌اعتمادی‌ها حتی به معاملات بین فعالان بازار هم کشیده شده است و گاه اتفاق می‌افتد که یک فروشنده کالایی را به اسم آکبند از همکار خود خریداری می‌کند در حالی که تجهیزات جانبی داخل جعبه کامل نیست و فروشنده به علت عدم اطلاع از آنچه باید در جعبه باشد یا چک نکردن محتویات جعبه با مشکلاتی مواجه می‌شود.اینها همه اتفاقاتی است که باعث بی‌اعتمادی خریداران نسبت به کسبه بازار و همچنین ناامنی فضای بازار کامپیوتر شده است که در این گزارش ما به بررسی دلایل این اتفاقات پرداخته‌ایم. پس اگر شما هم نسبت به این موضوعات گله‌مند هستید این گزارش را بخوانید.
آنچه خریداران را بی‌اعتماد کرده است
کافی است پای درد و دل خریداران بنشینید تا وسعت بی اعتمادی آنها به بازار و فروشندگان و حتی برخی از شرکت‌های بزرگ عرضه کننده کالاهای این حوزه را دریابید. اکثر خریداران کالاهای کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال که از عرضه کالا با قیمت بالاتر از آنچه باید باشد گله‌مندند می‌گویند، این اصلی‌ترین شکایت ما است که نسبت به فعالان بازار داریم. حامد کلانتری که دل پردردی نسبت به افزایش قیمت‌ها به دلیل نوسانات نرخ ارز دارد می‌گوید: «با وجودی که برخی از فعالان بازار کالاهای قدیمی را از سال قبل در موجودی خود دارند، اما همگام با نوسانات نرخ ارز قیمت‌ها را دو برابر کرده‌اند که این موضوع به‌هیچ‌وجه منصفانه نیست».به گفته وی، در شرایط فعلی فروشندگان کالاها را با هر قیمتی که می‌خواهند به فروش می‌رسانند و هر میزان سودی که می‌خواهند برای خود در نظر می‌گیرند.محمدعسگری یکی دیگر از افرادی که از عرضه کالاهای تقلبی در بازار دل پردردی دارد، می‌گوید: «دست روی هر کالایی برای خرید می‌گذاری باید دلت هزار و یک راه برود که کالا سرقتی، مرجوعی، تقلبی، از رده خارج و... نباشد و در شرایط فعلی خریدار باید نهایت دقت را بکند تا دچار دردسرهای خرید کالاهای این چنینی نشود». نازنین غلامی هم از ارائه اطلاعات غلط فروشنده که از نظر وی تعمدی است گله‌مند است و می‌گوید، «برایم پیش آمده است که به قصد خرید یک کالای ارزان می‌روم ولی فروشنده چنان رای من را عوض می‌کند که ناچار می‌شوم کالایی که وی پیشنهاد می‌دهد خریداری کنم که بعدا متوجه می‌شوم یا کالا از رده خارج است یا اینکه در خرید اشتباه کرده‌ام و همان کالای ارزان قیمت هم از عهده انجام کار من بر می‌آمد.»
فروشندگان پاسخ می‌دهند
«چاقو زیر گردن خریدار نگذاشته‌ایم که از ما خرید کند» این پاسخی است که اکثر فروشندگان بازار کامپیوتر به این سوال که علت عدم اعتماد خریداران به فروشندگان بازار چیست، می‌دهند. یکی از فعالان بازار که به شدت از اوضاع و احوال بازار گله مند است می‌گوید، «همه فکر می‌کنند فروشنده با افزایش قیمت‌ها سود بالایی عایدش می‌شود و از خدایش است که بازار با چنین مشکلاتی مواجه شود تا بتواند قیمت‌ها را افزایش دهد، اما این‌طور نیست و این یک قضاوت اشتباه است. شما باید ببینید ما چه هزینه‌هایی داریم؟ چه مشکلاتی برای واردات کالا داریم؟ گاه اتفاق می‌افتد به یک بهانه کوچک کالاهای ما یک هفته یا ده روز در انبار گمرک می‌ماند یا در راه در کشتی می‌ماند و ما ناچاریم هزینه تمام این تاخیرها را از جیبمان بدهیم. چطور در چنین شرایطی کسی نمی‌گوید این هزینه‌ها چگونه و از چه محلی تامین می‌شود، اما وقتی قیمت‌ها را با توجه به نوسانات نرخ ارز افزایش می‌دهیم همه ما را به بی وجدانی و سودجویی متهم می‌کنند؟»
یکی دیگر از فعالان بازار هم می‌گوید، «باید از ما ممنون باشید که ما با چنگ و دندان این بازار را حفظ کرده‌ایم و آن را زنده نگه داشته‌ایم. وگرنه با این شرایط و کاهش موجودی بازار تاکنون تعطیل می‌شد.»
علت چیست؟
با وجودی که گروهی از کارشناسان و فروشندگان بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال معتقدند که نگاه خریداران به فروشندگان نگاهی تاریک است و مجموعه عواملی مانند گستردگی واحدهای خرده فروش و کمبود واحدهای فروشگاهی معتبر و نمایندگی‌های فروش و یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند «لاوان»، جو ناامن و پر خطر بازار و... منجر به بروز برخی از رفتارها یا به قول خریداران سوءاستفاده‌هایی از جانب خریداران می‌شود، گروه دیگری نظر متفاوتی دارند. به اعتقاد گروه دیگری از کارشناسان بازار، عدم نظارت ارگان‌های ذی‌ربط و سازمان‌های مربوطه و همچنین بی‌اطلاعی برخی از خریداران و همچنین بی‌ثباتی قیمت‌ها باعث شده است گروهی از فعالان بازار از شرایط سوءاستفاده کرده و باعث بی‌اعتمادی خریداران شوند.
احمد علیپور، رییس هیات‌مدیره شرکت فراسو در این باره می‌گوید، «در چنین شرایطی مصرف‌کننده حق دارد از فضای بازار ناراضی باشد و من منکر این قضیه نیستم که رفتار و منش برخی از فروشندگان باعث بی‌اعتمادی مصرف‌کنندگان به بازار می‌شود. اما با این موضوع هم موافق نیستم که همه تقصیرها بر گردن فروشنده است. چرا که فروشنده هم در یک فضای ناامن و پرخطر فعالیت می‌کند و همچنین تعهدات زیادی دارد که باید از عهده آنها برآید. به همین دلیل گاه ناچار می‌شود که اقداماتی کند تا خود و سرمایه اش را نجات دهد.»
علیپور که مقصر اصلی عدم امنیت بازار را اتحادیه فناوران رایانه می‌داند می‌گوید: «مسوولیت رسیدگی به مشکلات بازار و حفظ امنیت فضای بازار کامپیوتر به اتحادیه فناوران رایانه سپرده شده است که متاسفانه این اتحادیه از زمان انتصاب اعضای جدید به تنها موضوعی که فکر نکرده است امنیت بازار،خریداران و فروشندگان است». علیپور می‌گوید، «اعضای جدید اتحادیه به جای پرداختن به مشکلات بازار توان خود را فقط و فقط صرف مقوله واردات و... کرده است و این اقدامات باعث شده است از امنیت و اعتماد در بازار خبری نباشد».
وی همچنین در مورد افزایش قیمت‌ها به دلیل نوسانات ارزی که این اواخر شکایت‌های زیادی در مورد آن شنیده‌ایم می‌گوید، «این موضوع جدیدی نیست و ما در تمام مواردی که شاهد کاهش عرضه در بازار بوده‌ایم با افزایش قیمت‌ها نیز مواجه بوده‌ایم.چرا که فروشنده چاره‌ای جز این کار ندارد». به گفته وی رفع این مشکلات و بازگرداندن اعتماد و امنیت به فضای بازار نیازمند برخوردهای انجمنی و اتحادیه‌ای است.
 رضا‌هاشمی یک کارشناس بازار هم در این‌باره گفت: «متاسفانه سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در این مورد چندان فعال نیست و حقوق مصرف‌کننده درست و دقیق تعریف نشده است. همچنین روسای اصناف نظارت کافی روی اعضای خود ندارند و برای متخلفان نیز جرایمی وجود ندارد. تعزیرات نیز در زمینه تخلفات فروشندگان برخوردهای دائمی ندارد و به برخوردهای موقتی و دوره‌ای بسنده کرده است که مجموع این عوامل باعث شده است مصرف‌کنندگان تا این حد به فضای بازار و فروشندگان بی‌اعتماد شوند.» وی در مورد گستردگی واحدهای خرده‌فروشی هم گفت: «به نظر نمی‌رسد چنین موضوعی باعث ناامنی فضای بازار شود چرا که در این بین شرکت‌های بزرگ هم هستند که از عهده تعهدات خود برنمی‌آیند و من فکر می‌کنم مشکلات بازار بیشتر ناشی از عدم نظارت ارگان‌های مربوطه است.»
پاسخ ارگان‌های ذی‌ربط
میرمهدی رییس اتحادیه فناوران رایانه استان تهران با بیان این مطلب که اتحادیه وظایف و تکالیف خود را می‌داند گفت: «ما شرایط بازار را درک می‌کنیم و در حال بررسی وضعیت بازار هستیم. در حال حاضر در حال آمارگیری از واحدهای متخلف در بازار هستیم و با هر واحد فعالی که کالاهایش را با نرخ بالاتر از نرخ مصوب دلار به فروش برساند برخورد جدی می‌شود.»
میر مهدی قول داد تا اواخر هفته جاری مشکل قیمت‌ها در بازار کامپیوتر صد در صد حل شود.
وی همچنین افزود: «در مورد عرضه کالاهای تقلبی، مرجوعی، بدون گارانتی و... هم با سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده تعاملاتی داشته‌اند تا با این افراد برخورد شود و در صورتی که فردی مرتکب این خطاها شود نه تنها باید مبلغ خرید را به خریدار بازگرداند، بلکه چهار برابر قیمت کالای به فروش رسانده نیز جریمه می‌شود.» میرمهدی با بیان این مطلب که در حال حاضر حدود دو هزار واحد فروشگاهی مجوز دار و دو هزار واحد بدون مجوز در سطح تهران فعالیت می‌کنند گفت تعداد واحدهای شرکتی فعال در سطح تهران نیز 100 واحد است که ما به واحدهای بدون مجوز اخطار داده‌ایم تا نسبت به کسب مجوز اقدام کنند تا به این ترتیب ما بتوانیم روی بازار کنترل بیشتری داشته باشیم.