اینترنت را نمی شود قطع کرد

شبکه ملی اطلاعات باتوجه به قانون برنامه پنجم توسعه راه‌اندازی‌اش یک الزام قانونی است از همین رو بحث پیاده‌سازی آن اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته است اما آنچه به عنوان یک ابهام در این میان وجود دارد این است که ماهیت این شبکه چگونه خواهد بود؟ اجزای این شبکه و نحوه دسترسی به این شبکه چگونه تعریف شده و چگونه اجرا خواهد شد؟ در ماده 46 قانون برنامه پنجم آمده که این شبکه باید اجرا شود و دسترسی‌ها هم ایجاد شود اما درباره اینکه این شبکه چگونه تعریف شده و دسترسی به آن چگونه باید ایجاد شود، هیچ توضیحی ارائه نشده است جز یکسری کلیات.
علی حکیم‌جوادی: در قانون معمولا جزییات را نمی‌آورند اما جاهایی در حاشیه همان قانون آمده است که این شبکه باید بر پروتکل آی‌پی قرار بگیرد و نیز اشاره شده استفاده از مراکز داده داخلی چگونه باید باشد، که در قانون به نظرم خیلی مفصل‌تر از مواد دیگر در ماده 46 این جزییات را داریم اما سازمان‌های تخصصی و وزارتخانه‌های تخصصی مثل وزارت ارتباطات وظیفه‌شان این است که آن را به یک ادبیات فنی تبیین و تبدیل کنند برای اینکه روی آن کار کند. خوشبختانه در همین فرصت چند ماهی که از شروع برنامه می‌گذرد تیم فنی ما توانست با همه عوامل موجود در وزارتخانه اعم از شرکت ارتباطات زیرساخت، سازمان تنظیم مقررات، موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات و همکاران در سازمان فناوری اطلاعات معماری این شبکه را به صورت کلی احصا کند. اکنون برای همکاران ما کاملا مشخص است که این شبکه چگونه است و با چه مدلی قرار است ادامه پیدا کند. منتها اگر یک مراجعه‌ به ماده 46 قانون داشته باشیم، می‌بینیم پیاده‌سازی این شبکه شروعش برای دستگاه‌های دولتی است. به عنوان مثال تا پایان سال 91 که سال دوم برنامه است باید همه دستگاه‌های دولتی به یکدیگر متصل شوند که اگر بخواهیم این را در نظر بگیریم، بخش عمده شبکه‌های ما شبکه‌های دولتی هستند. خوشبختانه زودتر از آنچه قانون در نظر گرفته، دستگاه‌ها داوطلب شده‌اند این شبکه پیاده‌سازی ‌شود. امروز ما شبکه‌های زیادی را در قالب شبکه‌های امور مالیاتی، گمرک و اصلا شبکه دولت که خودش بخش عمده‌ای است راه‌اندازی کرده یا در حال پیاده‌سازی هستیم.
شرط اول‌مان از این حمایت‌ها این است که شبکه‌های استانی خود را گسترش دهند و استاندارها بتوانند با همه دستگاه‌ها ارتباط داشته باشند و به این ترتیب فکر می‌کنم خوشبختانه روند خیلی خوبی در پیش است. در کنار این باید تمهیداتی را بیندیشیم برای بحث جداسازی (شبکه ملی اطلاعات از شبکه جهانی اینترنت) که خوشبختانه بخشنامه‌هایی صادر شده و خوشبختانه هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی آمدند پای کار. مثلا بخش‌های مختلف مخابرات ایران و همین‌طور شرکت‌های ارائه‌کننده اینترنت پرسرعت (PAP) که جلسات مختلفی با آنها داشتیم قرار است از تمام ظرفیت این مجموعه‌ها استفاده کنیم.
یکی از سیاست‌هایی که در وزارتخانه دنبال می‌کنیم این است که از حداکثر ظرفیت‌های موجود برای توسعه شبکه ملی اطلاعات استفاده کنیم. در قانون هم اگر دقت کرده باشید، به ایجاد و همچنین  توسعه شبکه ملی اطلاعات اشاره شده که داریم استفاده می‌کنیم و خیلی مترصد این نیستیم که امکاناتی که در کشور وجود دارد را کنار بگذاریم و از ابتدا این شبکه ملی اطلاعات با مدل‌های مختلف طراحی و استفاده شود و امکانات آن ایجاد شود.
در ماده 46 به صورت کلی یکسری اهداف و برنامه‌ها مشخص شده اما مساله حائز اهمیت این است که راه‌اندازی شبکه‌ای به نام شبکه ملی اطلاعات قاعدتا نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در یک دوره زمانی مشخص است و ساختار مشخصی دارد. آنچه تا الان در مورد شبکه ملی اطلاعات منتشر شده فاقد سه جزء سرمایه، زمان و طرح است، حداقل ما نمی‌دانیم چه میزان سرمایه‌گذاری روی این شبکه برای راه‌اندازی آن انجام خواهد شد یا شده است و اساسا این سرمایه‌گذاری قرار است از کجا تامین شود؟ در چه مدت‌زمانی قرار است این شبکه راه‌اندازی شود و اصولا باید توپولوژی و ساختار فنی آن چگونه باشد؟ آنچه دائما صحبت می‌شود و طی زمان‌های مختلف بوده فقط در مورد محاسن این شبکه صحبت شده و اینکه ما برای پهنای باند هزینه زیادی می‌پردازیم. اگر لطف کنید شما در مورد این موارد توضیح دهید ممنون می‌شوم.
حکیم‌جوادی: با توجه به اینکه این کار در مجموعه‌های مختلف توزیع شده، وقتی موضوع سرمایه‌گذاری که مد نظر شماست، قابل برآورد کردن است که دستگاه خاصی بخواهد متولی این کار شود، که قاعدتا آن دستگاه از قبل می‌آید می‌نشیند و برنامه‌ریزی می‌کند.
من در سوال قبلی عرض کردم مدل ما استفاده از امکانات موجود است و ما فکر می‌کنیم باید بهره‌وری را به حداکثر برسانیم و سعی نکنیم بخش‌‌های موازی را ایجاد کنیم بنابراین خوشبختانه ما در بخش زیرساخت شرکت ارتباطات زیرساخت سعی خواهیم کرد با افزایش پهنای باند و پیاده‌سازی پروژه هسته و لبه (Core&EDGE) این کار انجام شود. در بخش زیرساخت‌های اطلاعاتی نیز دیتاسنترهای استانی و دیتاسنتر ملی در حال شکل‌گیری که حجم سرمایه‌گذاری آن کم نبوده و اگر بخواهیم فاز اول دیتاسنتر را حدود 30 میلیارد تومان در نظر بگیریم و دیتاسنترهای استانی که فعلا 11تای آن در حال انجام است و مابقی آن را هم می‌خواهیم انجام بدهیم، به آن اضافه کنیم باید عددی چند برابر این را مد نظر قرار دهیم که باید تامین شود. در بخش زیرساخت‌های نرم‌افزاری نیز به گونه‌ای دیگر طراحی می‌شود. قرار است با استفاده از امکانات موجود پیاده‌سازی را انجام دهیم و از ابتدا این کار را انجام ندهیم. بنابراین از تمامی امکانات زیرساخت خودمان، شبکه مخابرات ایران با همه امکاناتش و PAPها و ISPها استفاده کنیم و شبکه ملی اطلاعات را در مدت‌زمان کوتاهی عملیاتی کنیم.
پس این به این معناست که برنامه منسجمی برای اینکه این شبکه را راه‌اندازی کنیم، نداریم...
 حکیم‌جوادی: نه، این را نفرمایید... این استنباط شما اشتباه است.
دوم اینکه با توجه به اینکه سرمایه مشخصی نداریم، قرار است سرمایه به صورت پاره‌پاره توسط دستگاه‌های مختلف تامین شود.
نه، اتفاقا اصلا این‌طور نیست. مدل حساب‌شده و برنامه‌ریزی‌شده داریم. در توزیع منابع دو مدل وجود دارد. یکی اینکه همه منابع را در اختیار یک جایی قرار دهید و بگویید شما سعی کن به گونه‌ای آن را توزیع و استفاده کن. یک مدل دیگر هم این‌طور است که ما در راستای وظایف آن دستگاه برنامه‌ریزی می‌کنیم که چکار باید بکند. خوشبختانه از دوستان جای تشکر دارد که یکی از مترقی‌ترین قوانین را در مجلس در ارتباط با بحث آی‌تی تصویب کردند. در اینجا قرارمان این است که هر کسی در راستای وظایف خود و با استفاده از حداکثر توان خود وارد شبکه ملی اطلاعات شود. شبکه ملی اطلاعات یک مفهوم (Concept) است قبل از اینکه یک پروژه باشد. ما نباید شبکه ملی اطلاعات را یک پروژه ببینیم. شما نگاه‌تان نگاه پروژه‌محور است. مدل شبیه این در استراتژی بعضی کشورهای دیگر هم هست که چگونه دارند بخش‌های مختلف را در قالب ابرهای مختلف تعریف می‌کنند و این شبکه شکل می‌گیرد. به عنوان مثل در مورد دیتاسنترهایی که نقش حاکمیتی دارد، وزارت ارتباطات کارش را شروع کرده و از دیتاسنتر ملی گرفته تا استانی را راه‌اندازی می‌کند. عددی هم که برای آن گذاشته، عدد کمی نیست. در ارتباط با زیرساخت در بخش پروژه Core و EDGE عدد کمی زیرساخت نگذاشته است. در آن بخش‌هایی که بخش خصوصی حداقل تا این مقطع یا جذابیت یا علاقه‌مندی برای آن نداشته، وزارتخانه وارد شده اما در آینده همه اینها را مطابق با آن کارهایی که از قبل داشته است پیش می‌برد. ما معتقدیم وزارت ارتباطات پیشرو در امر خصوصی‌سازی بوده است. هیچ وزارتخانه‌ای با این اندازه و ابعاد نمی‌بینید که کاری را در قالب خصوصی‌سازی انجام داده باشد. ما به سمتی می‌رویم که بخش زیرساخت‌های اطلاعاتی را هم شکل دهیم. بیشتر در بخش سرویس‌هاست که آنها را واگذار خواهیم کرد و اینجا مشارکت بخش خصوصی را هم صد درصد می‌خواهیم. ببینید شما در شبکه...
اگر اجازه بدهید بعدا وارد بحث سرویس‌ها شویم.
حکیم‌جوادی: نه. شما از اجزای شبکه ملی اطلاعات از من سوال کردید. اجزای آن یکی زیرساخت شبکه است که عرض کردم. بخشی از آن در اختیار حاکمیت است و شرکت ارتباطات زیرساخت انجام می‌دهد. بخش دیگر آن توسط بخش‌های خصوصی با مدل‌های مختلف انجام خواهد شد. زیرساخت‌های اطلاعاتی مراکز داده هستند. زیرساخت‌های نرم‌افزاری می‌خواهد مانند موتور جست‌وجو و سیستم‌عامل که همکاران ما کارهای آن را انجام می‌دهند یا ایمیل که همکاران ما فراخوان آن را داده‌اند و با بخش خصوصی هم قرار است کار آن انجام شود. بعد از آن در یک لایه بالاتر بحث اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها را خواهیم داشت که این را صد درصد به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم. اینها جزو اجزای شبکه هستند.
آقای محمدحسن شانه‌ساززاده، همان‌طور که شنیدید آقای حکیم‌جوادی معتقدند وقتی ما در مورد شبکه ملی اطلاعات صحبت می‌کنیم، این شبکه لزوما یک پروژه نیست بلکه یک مفهوم است. شما به عنوان کسی که سال‌ها در بخش خصوصی فعالیت می‌کند، آیا اساس شبکه ملی اطلاعات یک پروژه است یا مفهوم؟ و با تعریفی که آقای حکیم‌جوادی از نحوه اجرا و پیاده‌سازی آن ارائه می‌دهند، امکان‌پذیر است و در آینده می‌توانیم متوقع باشیم که شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم؟
شانه‌ساززاده (شاتل): واقعیت این است که این یک مفهوم هست ولی چرا تا الان اتفاق نیفتاده است؟ چرا حتی ارگان‌های دولتی ما رفته‌اند خارج از کشور سایت‌های خود را هاست کرده‌اند و ما داریم بالاجبار آنها را با بخشنامه به داخل کشور می‌آوریم و می‌گوییم شما باید اینجا این کار را بکنید؟ به خاطر اینکه نه از لحاظ مالی مقرون به صرفه بوده و نه از لحاظ فنی ساختارها جوابگو بوده است. الان فرض کنید سروری که محتوای آن در داخل کشور تولید می‌شود، دل‌شان می‌خواهد خودشان هم نزدیک سرورشان باشند و اگر کاری می‌خواهند انجام دهند، بروند آن را سریع‌تر انجام دهند تا اینکه سرورشان در کانادا یا انگلیس باشد. که شاید بعضی موقع‌ها به علت تحریم قطع یا وصل‌شان می‌کنند. ولی چون قیمت تمام‌شده‌شان در ایران 10 یا 20 برابر کشورهای خارجی بوده است و از لحاظ در دسترس بودن و از لحاظ فنی هم بسیار ضعیف‌تر از خارج از کشور بوده، ترجیح می‌دهند هاستینگ خود را یک جای دیگر جز داخل کشور بگذارد. ما الان برای بحث ترمینیشن زیرساخت در آنکوتل فرانکفورت جا و پهنای باند گرفته‌ایم. من یک قفسه گرفتم؛ یک STM1 عرض باند، برق و کولینگ و همه چیز ماهی 200 یورو. توافقنامه سطح کیفیت خدمات (SLA) به من داده 9999/99 که اگر زیر آن آمد، آن ماه رایگان می‌شود که ما به طنز گفتیم اگر می‌شود به ما 99/99 بدهید و رایگان هم بدهید، ما آنقدر عادت نکرده‌ایم چیز خوب استفاده کنیم.
حالا سوال این است آیا در کشور ما اگر نخواهیم به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات به صورت پروژه نگاه کنیم، شرکت‌هایی که دیتاسنتر راه‌اندازی کرده‌اند، می‌توانند چنین سرویسی با چنین قیمتی ارائه بدهند. به نظر من این از بالا یک عزم حاکمیتی می‌خواهد. من اینجا  STM1 اینترانتم سه میلیون و 700 هزار تومان است و باید بدوم و التماس کنم و در آخر جیره‌ای به من بدهند، هیچ موقع شرکت افرانت که سرویس دیتاسنتر ارائه می‌دهد، نمی‌تواند فلان سایت دانلود را که 7/1 گیگ آپلود نیاز دارد، بردارد و بیاورد داخل ایران چون باید برود حدود یازده STM1 بگیرد یعنی باید حدود 40 میلیون تومان فقط هزینه اینترانت به زیرساخت بدهد. بحث‌های دیگر اعم ازکولینگ و... را هم خواهد داشت. به نظر من باید با این دیدگاه نگاه کرد که اگر بخواهیم پروژه راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات موفق شود، چه کاری باید انجام دهیم. آیا با این تعرفه‌ها کسی انگیزه دارد که سرور خود را داخل ایران بیاورد؟ هر چقدر هم بگوییم به نفع امنیت ملی است و سرعت‌تان بالاتر می‌رود، کیفیت‌تان بهتر می‌شود ولی به نظر من یکسری جاها را باید به صورت پروژه‌ای برنامه‌ریزی کرد و مشکلات را حل کرد.
ت یک مفهوم است که جزء جزء آن را دستگاه‌های مختلف باید اجرا کنند یا در نهایت باید به صورت یک پروژه کلان در وضعیتی که هستیم به آن نگاه کنیم و آن را پیش یبریم؟ تا چه اندازه این کار با توجه به چالش‌های اقتصادی که مطرح شد می‌تواند در کشور انجام شود؟
امیرپاشا هوشنگ‌نیا (افرانت): من با این موضوع که شبکه ملی اطلاعات یک مفهوم است، موافقم. به هر حال یک مفهوم است و ما یک مفهوم عمومی داریم که می‌خواهیم از شبکه‌هایی که تا به حال در کشور شکل گرفته، آنها را به هم وصل کنیم و در واقع یک شبکه بزرگ‌تر با استفاده بهتری داشته باشیم. اما این مفهوم یک اجزایی دارد که اگر کل آن را هم یک پروژه در نظر بگیریم، بالاخره پروژه‌های فرعی‌ای دارد که هر قسمت را جایی باید انجام دهد. قسمتی وظیفه قانونگذاری و جهت‌دهی است که انجام شده و مسیر آن در قانون برنامه پنجم شکل گرفته. قسمت دیگر جاهایی است که حاکمیت باید وارد شود و کارهایی بکند که زیرساخت وظایفی برای آن تبیین شده و در آن جهت جلو ‌برود. یک قسمت هم پتانسیل‌هایی است که بخش خصوصی دارد، می‌تواند به این مجموعه کمک کند، این هم باید قسمتی از این مفهوم باشد. بنابراین حاکمیت و در واقع قانونگذار طبق وظیفه‌ای که برای آن تعیین می‌کنند و دستوری که از بالا به پایین هرم قدرت می‌آید باید یکسری کارها را انجام دهند. ولی بخش خصوصی چه؟ آیا بخش خصوصی با بخشنامه کار می‌کند؟ نه. همان‌طور که آقای شانه‌ساززاده فرمودند بخش خصوصی وقتی سرور خود را اینجا می‌گذارد که برایش صرف اقتصادی داشته باشد. منتهای مراتب الان دولت یک طرح کلی و سیاست عمومی برای این کار دارد که این روالی را ایجاد کرده و استارتی از جایی خورده و دارد حرکتی می‌کند که به نظر من بخش خصوصی باید قسمتی از این حرکت  باشد. وقتی کاری شروع می‌شود و بخش خصوصی هم می‌تواند به آن کمک کند بهتر است مجموعه دولتی نگاه کمک و حمایتی به بخش خصوصی داشته باشد.
الان شما می‌دانید با توجه به این ترکیب و ساختاری که قرار است شبکه ملی اطلاعات شکل بگیرد، بخش خصوصی کجای بازی است؟ چون مشخصا آقای حکیم‌جوادی به اپلیکیشن و موتور جست‌وجو و کاربردهای شبکه اشاره کردند که باید توسط بخش خصوصی اجرا شود؟
هوشنگ‌نیا: بله، آن موارد هم قسمتی از آن یک کل است.
حکیم‌جوادی: عرض بنده این است که مخابرات ایران هم هست که بخش خصوصی است. چون دوستان دارند می‌برند به آن سمت که بگویند مخابرات هنوز دولتی است.
نه، ما هم معتقدیم که خصوصی است یا حداقل به لحاظ قانونی که خصوصی است.
حکیم‌جوادی: لایه دسترسی کاملا می‌تواند در اختیار بخش خصوصی باشد.
هوشنگ‌نیا: منتهای مراتب آنجایی که بخش خصوصی وجود دارد، چه مخابرت را در نظر بگیریم یا نگیریم، یک بخش خصوصی در کنار راهبرد شما وجود دارد. حالا اگر کمکی به این بخش شود، کمکی به کل حرکت شده. اگر کسی که سرورش را در خارج از ایران هاست می‌کند، بخواهد آن را به داخل ایران بیاورد، یا باید صرفه اقتصادی برای آن داشته باشد یا مجبور باشد. بعضی شرکت‌های دولتی به لحاظ محدودیت‌هایی که دارند، اطلاعات و سرویس‌های خود را داخل آورده‌اند و برای آنها هم شاید بحث هزینه خیلی مهم نباشد ولی بحث سطح سرویس (SLA) که آقای شانه‌ساززاده گفتند، ارائه آن در مملکت ما به سختی امکان‌پذیر است چون در اینجا زنجیروار یک چیزهایی به هم وصل است. من به عنوان بخش خصوصی اگر یک بنایی را برقرار می‌کنم برای اینکه خدمات هاستینگ بدهم، این موضوعات که چطور به شبکه وصل شوم، برق مجموعه‌ام چگونه  و با چه قیمتی تامین شود و ارتباط ما به اینترنت با چه کیفیتی باشد، همه‌شان بر کیفیت سرویس من تاثیر می‌گذارند. انتظاری که بخش خصوصی از دولت و حاکمیت دارد، باید برای اجرای پروژه‌های ملی به صورت ملی فکر کرده و بخش خصوصی و مردم و نیازهایشان را در نظر بگیرد.
درباره بحث حمایتی که مطرح کردید، سوالی بپرسم که خیلی به زیرساخت‌های فنی هم بازمی‌گردد. الان شاید نه به صورت رسمی اما به صورت تلویحی سوییچ‌هایی در چند ماه اخیر نصب شده‌اند که گردش داده را بین دیتاسنترهای داخل و PAPهایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، امکان‌پذیر کرده است. البته هیچ وقت به صورت رسمی در این زمینه وارد نشده‌اند. شما فکر می‌کنید آیا این امکان وجود دارد که به عنوان یک فاز میان‌مدت به عنوان یک مرحله‌گذار این امکان فراهم شود که تا آن زمانی که شبکه به شکل کلان خود راه‌اندازی شود، شاهد این باشیم که سوییچی راه‌اندازی شود که ترافیک را میان دیتاسنترهای داخل و PAPها در زیرساخت مدیریت کند؟ چون الان امکان قانونی آن در زیرساخت فراهم نیست.
حکیم‌جوادی: این موضوعی را که شما می‌فرمایید خیلی به لحاظ فنی متوجه نمی‌شوم.
شانه‌ساززاده: اگر اجازه دهید من توضیح بدهم.
آقای انصاری شما توضیح می‌دهید.
حکیم‌جوادی: بحث BGP را نمی‌دانم...
در واقع سوییچی در LCT هست که...
انصاری: ارتباط بین اپراتورها باید باشد دیگر.
حکیم‌جوادی: آنچه ما به عنوان BGP می‌شناسیم بین زیرساخت و طرف‌های دیگر است.
آنچه را که ما می‌گوییم ارتباط میان خود اپراتورهای ارائه‌کننده خدمات اینترنت است.
شانه‌ساززاده: BGP پروتکلی است مبتنی بر TCIP که اتوماتیک این اتفاق می‌افتد یعنی اگر کاربر پارس‌آنلاین بخواهد کاربر شاتل را ببیند، کافی است من شبکه خودم را به شبکه پارس‌آنلاین وصل کنم. حتی به زیرساخت هم نمی‌رود. خود BGP کوتاه‌ترین مسیر را پیدا می‌کند و خودش را به مقصد می‌رساند. یعنی اصلا از کشور خارج نمی‌شود.
هوشنگ‌نیا: در واقع همان چیزی است که آقای حکیم‌جوادی در خصوص ارتباط بین شبکه سازمان‌های دولتی به آن اشاره کردند اما این بالاخره بین دیتاسنترها و PAPها و شرکت‌های فعال در این زمینه اتفاق می‌افتد.
شانه‌ساززاده: چرا ما و پارس‌آنلاین این کار را کردیم؟ به خاطر اینکه ترافیک ما به زیرساخت عبور می‌کرد من مجبور بودم پول عرض باند به زیرساخت بدهم. یک وایرلس مجانی از لحاظ نسبت، بین خودم و پارس‌آنلاین ایجاد کردم و دیگر این ترافیک به زیرساخت نمی‌رود و ترافیک بین خودمان تبادل می‌شود. چون منطق مالی و اقتصادی پشت آن هست، دیتاسنترها بلافاصله این کار را می‌کنند و هیچ جای قانون و ممنوعیتی هم در این‌باره ندیدم. قانون هم استقبال می‌کند و می‌گوید هر طور می‌توانید هزینه‌هایتان را پایین‌تر بیاورید.
آیا این امکان وجود دارد که با توجه به اینکه این روش قیمت را پایین می‌آورد و پهنای باند داخل را صرفه‌جویی می‌کند و سرعت را بالا می‌برد، تاحدودی آن اهدافی که شما ترسیم کردید را دست‌کم در کوتاه‌مدت تامین کند. آیا به این نتیجه رسیده‌اید که بشود از این زیرساخت دست‌کم در کوتاه‌مدت استفاد کرد؟
انصاری: کاملا این بحث فنی و درست است. شما جزء 3 مصوبه 120 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات را مطالعه کنید دقیقا به همین اشاره می‌کند که برای اینکه مراکز داده بتوانند در هزینه پهنای باند خود حداکثر صرفه‌جویی را انجام دهند، یکسری تنظیمات در آنجا پیش‌بینی شده است. خدمت دوستانی که از مراکز داده بودند ماه پیش با آنها جلسه داشتیم و تنظیمات را توضیحات فنی دادیم و فکر می‌کنم بخشنامه شماره2 سازمان فناوری اطلاعات هم بود که در آن تاکید کردیم با این تنظیمات می‌توانید ارتباط پهنای باند اینترانتی را برقرار کنید. البته موضوع اینترانت هم به حداقل می‌رساند، امکان‌پذیر است و مشکل فنی ندارد.
بیشتر دغدغه کسانی که الان فعالیت می‌کنند این است که اگر قرار باشد در مقیاس بزرگ‌تری از این شبکه استفاده شود، با توجه به مسائل امنیتی پشتش یک اراده حاکمیتی هم نیاز دارد.
انصاری: از آن بابت باید شرایط را با ملاحظاتی که پیش‌بینی می‌شود، رعایت کرد اما اینکه ارتباط دیتاسنترها از فضایی که در اشرافیت و ملاحظات امنیتی وجود ندارد، نه امکانش هست که ما پیش‌بینی کنیم و نه اینکه به لحاظ ساختاری درست است.
شانه‌ساززاده: آن هم دیده شده است. ملاحظات قانونی (LI ) سر گیت‌وی خروجی اپراتورها نصب شده، یعنی فرقی برای نهادهای امنیتی نمی‌کند که ترافیک به سمت زیرساخت برود یا به سمت افرانت. من LI را اینجا گذاشتم، وقتی بعد از LI خودم را به افرانت وصل می‌کنم، محتوایی که از شبکه من بیرون می‌آید، از این مانیتورینگ رد شده و به سمت افرانت رفته است. یعنی توپولوژی LI طوری است که هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.
حکیم‌جوادی: در صورتی که توزیع شده باشد.
شانه‌ساززاده: خب الان...
حکیم‌جوادی: من نخواستم توضیح دهم. من فرمایش ایشان را گرفتم و یک یادداشت هم به آقای انصاری دادم که موضوع چیز دیگری است. این موضوع یکی از هزاران راه‌حلی است که در این شبکه می‌توان طرح کرد. یعنی اگر ما روی یک موضوع خاص تمرکز کنیم، خیلی فکر نمی‌کنم مشکلی را حل کند. همان‌طور که فرمودند بخش خصوصی همیشه به دنبال راه‌حل‌هایی است که برایش صرفه اقتصادی داشته باشد. البته من خیلی هم معتقد به این موضوع در کلانش نیستم. بحثی که آقای مهندس شانه‌ساززاده روی قیمت مطرح کردند و من قصد نداشتم در مقام پاسخ به آن بربیایم این است که در دنیا اطلاعات یک سرمایه است و سرمایه ملی است و من نمی‌توانم سرمایه ملی‌ام را به ثمن بخث بگذارم و ببرم آن طرف بگذارم. همان بلایی که سر تولیدات ما در مقایسه با تولیدات آن طرف ممکن است سرشان آمده باشد، پیش بیاید. ما در بحث فناوری اطلاعات و به خصوص خود بخش اطلاعات خیلی باید رعایت کنیم که اگر حتی کسی آمد و گفت من یک چیزی هم به شما می‌دهم و اطلاعات‌تان را بیاورید در مجموعه ما هاست کنید، ما حاضریم این کار را انجام دهیم یا نه. من قبول دارم که با زیرساخت‌های...
ولی قرار نیست سال‌ها پیکان ساخته شود.
حکیم‌جوادی: نه قرار نیست، الحمدالله شما می‌دانید که ما در رده‌بندی جهانی هم در مورد شبکه و دسترسی به آن وضعیت بدی نداریم...
خوب هم نیستیم...
حکیم‌جوادی: ببینید به هر حال خیلی موضوعات دیگر را هم که در کشور بررسی کنیم همین‌طور است. فناوری اطلاعات 20 سال از عمرش در کشور می‌گذرد و خیلی‌ها در دنیا در لبه آن حرکت می‌کنند، ما نمی‌توانیم بیاییم و خود را با آنها مقایسه کنیم. وقتی مقایسه می‌کنیم یک کشوری که از یک استان ما کوچک‌تر است را با یک‌صدم جمعیت ما می‌خواهیم مقایسه کنیم، با یک مجموعه‌ای مثل ایران با این وسعت جغرافیایی، با این پراکندگی، با این موانع طبیعی که دارد و بگوییم که شبکه‌مان هم می‌خواهیم شماره یک باشد. خوشبختانه حرکت‌های خوبی هم در بحث زیرساخت شده و از بعد از خصوصی‌سازی مخابرات از نزدیک شاهدم که شرکت مخابرات ایران و بخش مخابرات به شدت در حال حرکت است که در لایه دسترسی سرویس بهتر و بیشتری را بدهد. همین الان شرکت‌هایی داریم که با توافقنامه سطح کیفیت ( SLA) 99999/99 در کشور به اپراتور موبایل سرویس می‌دهند. اگر خواستید می‌رویم از نزدیک می‌بینیم و جالب است در مقایسه با شرکت‌های خارجی هم که کار می‌کنند، همیشه در رده‌بندی از اولین‌ها هستند. بنابراین مفهوم SLA نیز در کشور در حال جا افتادن است. ما اگر زیرساخت‌هایمان را آماده کنیم و بتوانیم مطالبه‌گری سمت مردم و کاربر را هم بالا ببریم که بخشی از آن به سازمان تنظیم مقررات بازمی‌گردد، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هم باید بیاید و به عنوان مدافع کاربر وارد قضیه شود. قطعا این اتفاق خواهد افتاد که کیفیت خیلی بهتر خواهد بود اما خواهش من این است که در قدم اول بحث‌مان این بوده که شرکت‌ها و موسسات دولتی اطلاعات خود را به داخل کشور بیاروند. قدم بعدی ما این است که شرکت‌هایی هم که با بخش دولتی کار می‌کنند باید دیتاهایشان را داخل کشور بیاورند. آمادگی آن را هم داریم و با همین پهنای باندی که در شبکه ملی اطلاعات افزایش خواهد یافت، زمینه آن را نیز آماده خواهیم کرد. برای دسترسی‌های داخلی لزومی ندارد هر کدام از ما سایت‌هایمان را در خارج از کشورهاست کنیم و این منابع باارزش‌مان را در اختیار دیگران قرار دهیم.
اجزای شبکه ملی اطلاعات به چه ترتیبی است؟ این مفهوم که به لحاظ اجرایی قرار است توسط دستگاه‌هی مختلف پیاده‌سازی شود، دارای چه اجزایی است که در نهایت منجر به این شود که ما اطلاعات و پهنای باند را در داخل نگه داریم؟
علی‌اصغر انصاری: اجزای آن مفصل است اما علی‌الاصول این شبکه فقط شبکه ارتباطی نیست و البته شبکه ارتباطی جزء اصلی و مهم این مفهوم است. بخش ارتباطی، همین شبکه موجود با تقویب و مهندسی مجدد در شکل‌بندی و هم‌بندی فنی آن است. این شبکه همان شبکه فعلی است که لایه هسته، لبه و دسترسی را شامل می‌شود. متولی بخش هسته و SUPER Core شرکت ارتباطات زیرساخت است و برنامه‌های مفصلی برای افزایش ظرفیت این قسمت دارد. قسمت عمده بخش لبه را در حال حاضر مخابرات در لایه‌های بین ارتباط بین اپراتورها و کانال‌های بین استانی و استانی انجام می‌دهد و در نهایت لایه دسترسی که اپراتورهای متعدد در آن قسمت فعال هستند و شرکت‌های PAP جزو معروف‌ترین اپراتورها در لایه دسترسی هستند. یکی از مسائلی که خیلی مطرح می‌شد و نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی که مطرح می‌شود، بیشتر بحث کندی سرعت در لایه دسترسی است و همان‌طور که آقای حکیم‌جوادی گفتند یکی از تکالیف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است که برای حقوق کاربران مانع از کم‌فروشی در دسترسی شود یا اختلالاتی که معمول است به حداقل برسد. وظایف در این قسمت به حوزه اپراتورهای ارتباطی محدود می‌شود که اکثرا آنها را می‌شناسیم و بیشتر مسائل و موضوعات به این قسمت مربوط می‌شود.
لایه دوم لایه اطلاعاتی است که شامل دو بخش است: زیرساخت اطلاعاتی سخت‌افزاری و زیرساخت اطلاعاتی نرم‌افزاری. در بخش سخت‌افزاری همان‌طور که اشاره شد مراکز داده نقش مهمی را ایفا می‌کنند که نقش ذخیره‌سازی و تبادل اطلاعات را بر عهده دارند که مقدم می‌دانیم با توجه به بحث‌های افتصادی‌ای که وجود دارد، خیلی این بخش توسعه نیافته است و از طرفی یکی از تکالیفی است که در ماده 46 بند الف به صراحت به آن اشاره شده و حتی در بند ب هم بحث مراکز داده تکرار شده برای اینکه دستگاه‌های دولتی بتوانند پایگاه‌های اطلاعاتی خود را در کشور ایجاد کرده و توسعه دهند.
بخش زیرساخت اطلاعاتی نرم‌افزاری هم عمدتا به پایگاه‌های اطلاعاتی و سیستم عامل برمی‌گردد. لایه‌های بالاتر بیشتر بحث‌های کاربردی است که بحث پست الکترونیک و موتور جست‌وجو و بالاتر از آن لایه‌های کاربردی در حوزه دولت الکترونیک هستند. در کنار این مدل ما بحث امنیت را داریم که در تمام این لایه‌ها وارد است و همین‌طور مباحث فرهنگی و مدل‌های مختلف کسب و کار. از این زاویه این شبکه به این چند لایه تقسیم می‌شود

آقای مطهری شما به عنوان نماینده مجلس و رئیس کمیته مخابرات مجلس بفرمایید با توجه به ماده 46 برنامه پنجم، وقتی بحث جداسازی اینترنت از اینترانت می‌شود، آیا امکان‌پذیر است که میان شبکه ملی اطلاعات و آنچه به نام اینترنت وجود دارد، جداسازی صورت گیرد؟ به لحاظ قانونی این سوال را پاسخ دهید و آقای حکیم‌جوادی به لحاظ فنی و اجرایی شما پاسخ بدهید.
علی مطهری: همان‌طور که اشاره شد هر دو دیدگاه هست. یک دیدگاه این است که ما می‌توانیم شبکه‌ای مستقل از اینترنت داشته باشیم که متخصصان هم می‌گویند نمی‌شود...
این دیدگاه جداسازی را می‌شود توضیح دهید؟
مطهری: منظورم جداسازی شبکه اینترنت و شبکه ملی اطلاعات است. من نمی‌خواهم با کلمات بازی کنم اما ببینید وقتی این برنامه پنجم در حال تصویب شدن بود، به دنبال حل موانعی که بر سر راه توسعه اینترنت یا به طور عام آی‌تی در کشور بود، به دنبال راه‌حل بودیم که تهدیدات اینترنت و مسائلی که مطرح شد به اضافه مسائل سیاسی، امنیتی و فرهنگی و مباحث دیگر، به این نتیجه رسیدیم که مجبور نیستیم همه اطلاعات‌مان را از مسیرهای بین‌اللملی رد و بدل کنیم. ما می‌توانیم مسیرهای اختصاصی داشته باشیم و تا جایی که می‌توانیم مسیرها دست خودمان باشد، به نظر من ایرادی هم ندارد و بهتر هم هست. اما عمده بحثی هم که به صورت عامیانه مطرح می‌شود سرعت اینترنت است. ما زمانی می‌خواهیم استفاده‌هایی از شبکه مجازی داشته باشیم، به عنوان مثال ارتباط ادارات. الان ممکن است این‌طور تصور کنیم که وقتی اینترنت هست می‌توانیم از اینترنت استفاده کنیم. بله، ممکن است ارزان‌تر هم تمام شود اما تهدیدات و مشکلات مربوط به آن که وجود دارد، بخشی از تهدیدات و مشکلات در همه دنیا مشترک است و بخشی هم با توجه به شرایط خاص سیاسی، اجتماعی، جغرافیایی و فرهنگی موثر و مختص کشور ماست. شبکه ملی اطلاعات با همین ایده و تفکر آمد و قصد هم این نبود که ما یک شبکه جداگانه به صورت ایزوله داشته باشیم. حتی بعضی دوستان می‌گویند انگار ما یک سه‌راهی داریم که وقتی می‌خواهیم وارد شویم آدرس‌هایمان ما را می‌برد به طرف شبکه‌های داخلی که آنجا هیچ محدودیتی نداریم و می‌توانیم در آنجا با سرعت بالا با کیفیت بالا وصل شویم و از این طرف هم نیازهایمان را در حد سیاست‌های کشور تامین کنیم. این سه‌راهی یک سمتش به سمت شبکه داخلی است مثلا ارتباطات اداری ما. بر فرض ICT روستایی ما اجباری ندارد که اینترنت داشته باشد. از آن طرف اینترنت را قطع نکرده و نخواهیم کرد. در همین ماده 46 قانون برنامه پنجم در کنار شبکه ملی اطلاعات، اینترنت هم آمده و کسی نگفته اینترنت را قطع کنید. ولی اینجا میدان هست و جدا ساختن این هم به معنی ایزوله کردن نیست و یک نوع مدیریت است. یک بحثی در کشور ما هست و همه کشورها لازم دارند و ما هم بخشی را در نظر گرفته‌ایم و عمده‌ترین بحث‌مان هم مدیریت محتوا در این فضای مجازی است.
آقای مطهری شما خودتان مصاحبه‌هایی داشته‌اید که درباره چگونگی اجرای این ماده قانونی ابراز نگرانی کرده بودید و برای خودتان هم مبهم بود که چگونه اجرا می‌شود. آیا این تفکیک در دسترسی‌ها ایجاد می‌شود یا خیر. حتی بحثی را مطرح کردید که بخشی از این محدودیت‌ها در واقع بحث شبکه ملی اطلاعات نیست و در واقع یک سطح از فیلترینگ است.
مطهری: من یادم است، بخشی از بحث‌های من مربوط به این مساله بود که نگاه به شبکه‌های مجازی به این معنی که اگر در داخل کشور ما شبکه‌ای داشته باشیم و این شبکه هیچ گونه تهدیدی نخواهد داشت، از نظر من قابل قبول نبود. قطعا وقتی ما  با ضریبی در فضای اینترنتی دچار مشکل شویم، در شبکه‌های داخلی هم دچار مشکل خواهیم شد.
یعنی در شبکه‌های محلی آن تهدیدات می‌تواند وجود داشته باشد؟
مطهری: مثلا ما مدیریت محتوا را دادیم به مجموعه‌ای که مدیریت می‌کند و صاحب سایت هم می‌تواند محتوا را در آنجا قرار دهد ممکن است مصادیق مجرمانه هم واقع شود. بحث من این بود که به نظر می‌رسید دوستانی در وزارتخانه فکر می‌کردند این شبکه کاملا امن است و این از نظر فنی برای من قابل قبول نبود که ما شبکه کاملا امنی داشته باشیم که از مشکلات اینترنت فرار کنیم و این طرف در یک حصار مشخصی قرار گرفتیم و هیچ تهدیدی نداریم. این طرف یعنی در داخل کشور هم می‌تواند این تهدیدات وجود داشته باشد. البته یک مقدار از تهدیدها به داخل کشور مربوط می‌شود. کمی مسائل فرق می‌کند. بحث من این بود نه اینکه شبکه قابل جداسازی نیست.
 آقای حکیم‌جوادی بارها وزیر ارتباطات در صحبت‌هایشان و شخص خودتان تاکید کردید که هدف از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، افزایش پهنای باند و امکان ارائه سرویس بهتر به شهروندان است اما نکته‌ای که در ماه‌های اخیر به شدت نگران‌کننده است، این است که ما نه تنها افزایش پهنای باند و سرویس بهتر و با کیفیت‌تری را به شهروندان ارائه ندهیم بلکه آنچه را قبلا پیش از این هم در بستر به تعبیر شما ناامن ارائه می‌شد، دیگر وجود نداشته باشد. آیا قرار است آن شبکه را راه‌اندازی کنیم و امکان ارائه سرویس‌های بهتر و پهنای باند بیشتری عرضه کنیم و بعد کارهای دیگر انجام شود یا نه، به صورت پیش‌فرض همین الان جداسازی و محدود کردن را شروع کرده‌ایم و مابقی آن بعدا درست می‌شود؟
حکیم‌جوادی: البته هیچ ارتباط مستقیمی بین این دو مقوله وجود ندارد. اینکه جداسازی باعث شود کیفیت اینترنت پایین بیاید، به لحاظ فنی اصلا قابل قبول نیست. دلیلش هم این است که ما این شبکه را به صورت پایلوت در چند نقطه پیاده کرده‌ایم و جواب کاملا درستی گرفتیم و مسیرها همان‌طور که فرمودند، منطقا تغییر می‌کنند و ما خیلی وارد بحث‌های فیزیکال نمی‌شویم. بنابراین اگر گاهی اوقات برخی سرویس‌دهنده‌های اینترنت که می‌دانید تقاضا در کشور برای اینترنت زیاد شده است، سعی کرده‌اند حجم و تعداد مشترکان خود را افزایش دهند و نتوانسته‌اند سرویس خوب و مطمئن به مشترکان خود ارائه دهند و این را نباید روی سیاست‌های دولت و پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات بیاوریم. شبکه ملی اطلاعات به نظر من اتفاقا موجب می‌شود کیفیت شبکه اینترنت هم افزایش یابد و بهتر شود. ما خیلی از پهنای باندمان برای به دست آوردن اطلاعات داخلی صرف می‌شود و از شبکه گیت‌وی کشور خارج می‌شود. اصلا هدف‌مان با توزیع کردن دیتاسنترها در استان‌ها این بود که بتوانیم تا جایی که می‌شود دیتا در داخل یک استان و در جریان قرار بگیرد و گردش کند، حتی از آن استان خارج نشود که بخواهد روی زیرساخت ما بیاید. یعنی بار را کم کنیم که این را اگر از لحاظ بهره‌وری هم بررسی کنید، در خیلی از جاهای دنیا اتفاق افتاده است. ما متاسفانه چون در مقطعی رشد مصرف اینترنت‌مان افزایش پیدا کرده و نیاز افزایش یافته، آنها را معماری نکردیم، امروز در حال معماری کردن اینها هستیم. یعنی من اگر بتوانم نیاز خودم را...
این معماری که در حال انجام دادن آن هستید، خللی در سرویس‌هایی که مردم دریافت می‌کنند، ایجاد نکرده است؟
حکیم‌جوادی: اصلا امکان ندارد. چون ما اینجا با اینترنت مردم کار نداریم، ما در شبکه ملی اطلاعات روی بحث اینترانت و دسترسی‌های محلی که افراد می‌توانند داشته باشند، داریم کار می‌کنیم. بنابراین ربطی به شبکه اینترنت ندارد.
مطهری: شما در بحث‌تان به نظر می‌رسد برداشتی دارید که انگار یک شبکه ملی اطلاعات در حال ساخته شدن است و دلیل این اختلالات اینترنت از آن است. اصلا این‌طور نیست....
اینها برداشت‌هایی هستند که در اذهان عمومی وجود دارد.
مطهری: اصلا از نظر فنی این‌طور نیست.
آقای حکیم‌جوادی اشاره‌ کردند که اختلالاتی که در اینترنت و کیفیت پایین سرویسی که مردم دریافت می‌کنند، احتمالا به افزایش تقاضا مربوط می‌شود. اپراتورها یا سرویس‌دهندگان برای اینکه سود بیشتری از این بازار ببرند، بستری را برای تعداد بیشتری به اشتراک گذاشته‌اند. آیا این تعبیر، تعبیر درستی است و اتفاقی که...
حکیم‌جوادی: یکی از عوامل آن می‌تواند این موضوع باشد اما صد درصد این‌طور نیست.
شانه‌ساززاده: چاره‌اندیشی مشکلات پارامترهای مختلفی دارد. حتما می‌تواند یکی از عامل‌های آن باشد، ما در شاتل چون خیلی با مشترکان در تماسیم و خیلی دغدغه دارند....
دقیقا از همین زاویه می‌خواهم بفرمایید...
است که اگر دولت عزمش را جزم کرده که این کار را انجام دهد دستش درد نکند و ما حمایت می‌کنیم که این کار پیش برود زیرا اکنون در شبکه خود ما 20 درصد ترافیک‌، ترافیک بومی کشور است که  روی اینترنت می‌رود که ما بابت آن ارز پرداخت می‌کنیم و بار سنگینی را نیز روی دوش زیرساخت گذاشته است. اگر ما هم از این طرح حمایت کنیم و کمک کنیم محتوا و هاستینگ‌ها و سرورها به داخل ایران بیاید، برای مجموعه ما 20 درصد است که معادل 20 درصد بار ترافیک زیرساخت را کم کرده‌ایم در نتیجه از لحاظ اینترنت وضعیت‌مان خیلی بهتر خواهد شد. این دغدغه را مردم و مشترکان نباید داشته باشند. اگر این پروژه موفق پیش برود، کیفیت اینترنت بهتر می‌شود چون بار اضافه از روی زیرساخت برداشته می‌شود. بحث دوم این است در طرح «شما» عرض باند بیشتری را روی شبکه داخلی با قیمت پایین‌تر در اختیار مشتری بگذاریم. لزومی ندارد الان شرکت‌های ارائه‌کننده DSL چه مخابرات و چه شرکت‌های خصوصی به ازای هر گیگ ترافیک اضافه‌تر سه هزار تومان مشتریان خود را شارژ می‌کنند. قسمتی از این اطلاعات به خارج از ایران می‌رود و شاید سه هزار تومان برای آن رقم خوبی باشد اما یک قسمت آن هم داخل ایران است و لزومی ندارد مشترک برای اطلاعاتی که داخل ایران است، سه هزار تومان پول بدهد. ما اگر بتوانیم به اجرای این شبکه کمک کنیم، می‌توانیم آن اطلاعات را با سرعت بیشتر با قیمت پایین‌تر و راحت‌تر و پایدارتر دریافت کنیم. در نتیجه خواهش من این است که روی این مساله تاکید شود که در واقعیت راه‌اندازی این شبکه به نفع کاربر نهایی است که مشترک بسیار از این قضیه هم از لحاظ ریالی و هم کیفیتی منتفع می‌شود.
آقای هوشنگ‌نیا دیدگاهی وجود دارد که آقای حکیم‌جوادی هم تلویحا به آن اشاره کردند که یکسری الگوها برای اینترنت کشور وجود دارد که بر اساس تاویل شخصی بنده، شاید اینترنت چین یکی از آن گزینه‌ها باشد.
حکیم‌جوادی: من چنین حرفی نزدم...
تاویل شخصی بنده است. شما گفتید نمونه‌های دیگری هم وجود دارد.
حکیم‌جوادی: عرض کردم در خیلی از کشورهای دنیا مدل‌هایی شبیه به این وجود دارد. شما اطلاعات مربوط به دولت الکترونیک آمریکا را می‌توانید در شبکه اینترنت پیدا کنید؟
نخیر، ممکن نیست.
حکیم‌جوادی: امکان ندارد. اصلا آمریکا برای این کار استراتژی دارد و همه جای دنیا این‌طور است و این اطلاعات را به عنوان سرمایه‌شان روی اینترنت قرار نمی‌دهند. پس خواهش من این است که جای خاصی را نسبت ندهیم. اگر خواستید من مدل‌های مختلفی را از جاهای مختلف دنیا می‌توانم ارائه بدهم.
شانه‌ساززاده: در مورد این نکته‌ای که آقای حکیم‌جوادی فرمودند، خواهش می‌کنم حتی در فیلم‌ها هم دقت کنید. در فیلم‌های آمریکایی تمام گوشی‌هایی که روی میزها می‌بینید IP Phone سیسکو هستند، تمام کامپیوترها یا اپل یا دل هستند. آنها به این دقت می‌کنند که بحث نفوذ اطلاعات از هاستینگ و سرورها شروع می‌شود تا حتی گوشی تلفنی که روی میز است. چرا موتورولا اینقدر روی گوشی تلفن رشد می‌کند؟ پشت آن یک سیاست کلان وجود دارد. چرا الان کشورها دعوا می‌کنند که آقای گوگل بیاید و سرورش را در داخل کشور آنها هم بگذارد؟ واقعیت این است که می‌خواهند سرمایه‌ای را از گوگل و یاهو به کشور خود بیاورند و کشورهای همسایه هم به اینها وابسته شوند. این بحث بسیار مهمی است که در حال ایجاد شدن است. چرا هواوی چین اینقدر پیشرفت می‌کند؟ چون دولت می‌داند باید تجهیزات سخت‌افزاری شبکه هم دست خودش باشد که تجهیزات جاسوسی روی آن نصب نشود چه برسد به اینکه من سرورم را بردارم و در چین بگذارم. مثل این است که به من شاتل بگویند سرور اطلاعات مشتریانت را در سرور پارس‌آنلاین قرار بده. در این صورت می‌گویم اگر از روی جسدم هم رد شوید، نمی‌گذارم این اتفاق بیفتد چون می‌‌توان فیزیکی به آن وصل شد و اطلاعاتش شنود شود.
اصلا قسمت مربوط به چین را در نظر نگیرید اما این در حالی است که آقای تقی‌پور وزیر ارتباطات بارها به صراحت الگوبرداری از چین را مطرح کرده‌اند.
حکیم‌جوادی: امکان ندارد.
چین یکی از الگوهایی است که ایشان گفتند از آن استفاده می‌کنند.
حکیم‌جوادی: نه. آن هم ممکن است. همین الان من یک کشور دیگر را مثال زدم آقای دکتر تقی‌پور هم ممکن است مثال زده باشند اما ما هیچ وقت الگوی دیگری را برای این قضیه در نظر نداشته‌ایم.
شاید به واسطه روابط سیاسی و تجاری نزدیک‌تری که ما با چینی‌ها داریم...
حکیم‌جوادی: اصلا این‌طور نیست و این معنی‌اش این است که ما راهکار یا ابزاری از آنجا بیاوریم که این‌طور نیست...
قاعدتا نزدیک‌ترین سیاه‌چاله اینترنتی به ما در این بحث هم چین است. اما بحثی که وجود دارد و خیلی هم جدی است به خصوص اینکه افرانت در خصوص دیتاسنترها کار می‌کند، هاستینگ یک قسمت از این قضیه است. مشخصا قبل از آن کار جدی در زمینه محتوا و سرویس‌های مبتنی بر محتوا در آن کشورها صورت گرفته که چند نمونه از آن را آقای حکیم‌جوادی نام بردند و اشاره به موتورهای جست‌وجو و سرویس ایمیل داشتند. واقعیت این است که الان کشورهایی هستند که شبکه اجتماعی، ایمیل و سایت‌های خبری خاص خود را دارند که نسخه‌های خاص همان سایت‌های بین‌المللی هستند، در آن شرایط آیا ما هم آمادگی این را داریم که اگر بخواهیم، شبکه ملی اطلاعات را راه‌اندازی کنیم؟ در زمینه محتوا کاری کرده‌ایم که قرار باشد آن را روی این شبکه عرضه کنیم؟
هوشنگ‌نیا: این تقریبا مثال مرغ و تخم مرغ است. برای اینکه معمولا محتوایی ایجاد شود و پتانسیل ایجاد محتوا به وجود بیاید، باید دسترسی به شبکه با سرعت زیادی صورت گیرد. وقتی سرعت دسترسی به شبکه زیاد شود، محتوای بیشتری تولید می‌شود. این یک چرخه است. ما الان از یک جای چرخه شروع می‌کنیم و قسمت پایین آن هستیم. یعنی نه سرعت دسترسی بالایی داریم و نه اصولا محتوای زیادی را تولید می‌کنیم ولی اگر این بستر ایجاد شود، احتمال اینکه محتوایی روی آن به وجود بیاید، کسی بیاید بازی بنوسید، سرویس‌های آنلاین ارائه دهد، IPTV و درخواست‌های مختلفی که وجود دارد را تامین کند که همین الان صدا و سیما روی تلویزیون تعاملی کار می‌کند و به دنبال بستر است. مثل یوتیوب که نمونه آن است و موفق است، نمونه ایرانی و داخلی آن هم می‌تواند شکل بگیرد منتها با اتصال 128 کیلوبیت این امکان‌پذیر نیست. یک چیز مردود است. آقای شانه‌ساززاده گفتند 20 درصد درخواست‌های ما داخلی است. الان درخواست داخلی خارج نمی‌رود. الان روتینگ‌های ما داخل ایران ترافیک را می‌چرخانند. اگر سایت در ایران هاست شده باشد، شما از هر جایی پینگ کنید، زیر 30، 40 ثانیه پینگ می‌کند. در بازی‌های رایانه‌ای کشور افرانت 80 سرور به آن اختصاص داد و از سراسر ایران به این سرورها وصل شدند و مسابقه برگزار شد. بستر اولیه‌مان خوب است و هر کس هر چیزی هم که بخواهد بیرون نمی‌رود اما از من و شما قیمت اینترنت را می‌گیرند یعنی آن 20 درصد را از شما با قیمت اینترنت می‌گیرند. بحث من بیشتر بحث تعرفه است.
شانه‌ساززاده: اگر سرور داخل ایران باشد.
هوشنگ‌نیا: سرور داخل ایران دیگر.
شانه‌ساززاده: ما سایت‌های ایرانی زیادی داریم که پربیننده هستند اما بیرون از ایران هاست شده‌اند.
ادامه متن میزگرد پیوست می باشد.