بنگاه‌های بدون بازده اقتصادی باید از عرصه رقابت خارج شوند

در حاشیه این همایش با محوریت« توسعه علم و فناوری و اقتصاد پایدار»، سه نشست فرعی با عنوان «صادرات فناوری و نوآوری»، «صادرات فناوری زیستی و سلامت» و « صادرات نرم افزارها» برگزار شد و حدود100 محصول دارای ظرفیت صادرات، در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت.
نسرین سلطانخواه، معاون علمی‌ و فناوری رییس جمهور در ابتدای همایش «صادرات کالا و خدمات دانش بنیان» از افزایش مقالات ISI ایران به21 هزار مقاله خبر داد و گفت: بر اساس آخرین اطلاعات پایگاه اطلاعاتی ISI، تعداد مقالات ISI ایران در سال 2010، 18 هزار و 300 مقاله بود، با این رشد، فاصله ما با ترکیه که مقام اول منطقه را از لحاظ تعداد مقالات ISI دارد، کاهش یافته است.
وی افزود: با سرمایه‌گذاری‌های خوبی که دولت‌های نهم و دهم انجام داده‌اند، بودجه علمی‌ و تحقیقاتی دانشگاه‌ها چهار برابر شده و بودجه‌های پژوهشی نیز در چند سال اخیر افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه چرخه کامل علمی‌ در عرصه علوم کاربردی تنها در زنجیره اول آن که تولید علم است خلاصه نمی‌شود، تاکید کرد: همه ما خواهان تولید فناوری و دستیابی به توسعه اقتصادی در متن فعالیت‌های علمی ‌و پژوهشی هستیم.
سلطانخواه گفت: انتظار ما این است که پیشرفت‌های علمی ‌در همه مولفه‌ها از جمله رشد فناوری، اقتصادی، بالا رفتن جذب فارغ‌التحصیلان و کاهش درصد بیکاری تاثیرگذار باشد.
معاون علمی ‌و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه در برنامه‌های کلان کشور این پیشرفت‌ها هدف‌گذاری و شاخص‌های کمی ‌و کیفی آن دیده شده است، افزود: برای تحقق این هدف‌گذاری لازم است در بسیاری از مولفه‌های دیگر نیز پیشرفت داشته باشیم.
وی گفت: یکی از هدف‌گذاری‌ها درباره سهم صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان از کل صادرات غیرنفتی کشور است. سلطانخواه افزود: بر اساس این هدف‌گذاری، سهم صادرات کالاها و خدمات دانش بنیان تا پایان برنامه پنجم توسعه باید به 8 درصد کل صادرات غیرنفتی و در پایان برنامه ششم به 15 درصد و در افق 1404 به 20 درصد کل صادرات غیرنفتی برسد.
 معاون علمی ‌و فناوری رییس جمهور تاکید کرد: این موضوع نشان می‌دهد که باید عزم خود را جزم کنیم و با تکیه بر دانش و تکنولوژی توانایی رقابتی خود را در همه عرصه‌ها افزایش دهیم.
 وی گفت: استفاده از فناوری‌های جدید و نوآوری ضرورتی است که باید مورد توجه قرار گیرد و برای این منظور نیاز داریم صنایع ما بر روی تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری و از نیروهای توانمند دانشی استفاده کنند. سلطانخواه افزود: بنگاه‌هایی که با هزینه بالا و بهره‌وری کم فعالیت می‌کنند باید فکری به حال خود کنند و یا از عرصه رقابت خارج شوند. معاون علمی ‌و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه بر اساس هدف‌گذاری در نقشه جامع علمی‌ کشور، تعداد شرکت‌های دانش بنیان باید به 50 هزار برسد، تاکید کرد: برای این منظور و توفیق در صادرات کالاها و خدمات دانش بنیان باید تخصیص 3 درصد درآمد ناخالص ملی به تحقیق و پژوهش عملیاتی شود. وی همچنین گفت: برای رسیدن به این توفیقات باید نظام حاکم بر توسعه علم و فناوری ما از نگرش خطی به سود نظام ملی نوآوری تغییر نگاه دهد و باید نظام‌مند و هدفمند فکر، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کنیم.
رشد 22 درصدی صادرات محصولات دانش بنیان
مهدی غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در نشست ملی صادرات کالا و خدمات دانش بنیان گفت: ارزش صادرات کالا با فناوری بالا در فاصله سال‌های 75 تا 89 با رشد بیش از 265 برابر به 612 میلیون دلار رسیده است.
وزیر صنعت،معدن و تجارت افزود: این رقم در سال 75، 3/2 میلیون دلار بوده است.
غضنفری گفت: جمهوری اسلامی ایران در میان 80 کشور جهان رتبه 39 صادرات محصولات با فناوری بالا را از آن خود کرده است.
وی تصریح کرد: براساس پیش‌بینی‌ها اگر روند رشد صادرات کالا با فناوری بالا تداوم یابد این رقم تا سال 94 به 6/1 میلیارد دلار خواهد رسید.
به گفته وی،سهم فعلی صادرات محصولات با فناوری بالا از مجموع کل صادرات کشور 7/2 درصد است که این رقم نسبت به جهان 3 صدم درصد است.
غضنفری با استناد به آمارهای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصریح کرد: تا پایان برنامه پنجم توسعه قرار است 8 درصد صادرات غیرنفتی به فناوری بالا اختصاص یابد و این میزان تا سند چشم‌انداز 1404، قرار است به 20 درصد برسد.
وی گفت: این پیش‌بینی‌ها بیانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران تصمیم خود را برای حمایت بیشتر از محصولات با فناوری بالا گرفته و باید سهم خود را در این حوزه افزایش دهد.
غضنفری در بخش دیگری از سخنان خود میزان نرخ رشد سالانه سرمایه‌گذاری محصولات دانش بنیان در کشور را 10 درصد بیان کرد و افزود: وضعیت تولید نیز نشان می‌دهد از سال 84 تا 89 این نرخ رشد به 20 درصد رسیده است.
به گفته وی، میزان تولیدات محصولات با فناوری بالا در سال‌های گذشته 10 میلیارد دلار برآورد شده است.
وی تصریح کرد: میزان رشد سالانه مصرف فناوری بالا نزدیک به 7/12 درصد است.
غضنفری در بخشی از سخنان خود عنوان کرد: شاید در قرن حاضر جزو اولین کشورهایی که دانش را به عنوان دارایی مطرح کرده‌اند، نباشیم اما جزو اولین کشورها و تمدن‌هایی بوده‌ایم که به ارزش دانش به عنوان ثروت و ابزاری برای امنیت پی برده‌ایم.
وی با ابراز امیدواری بر اینکه تجاری‌سازی با نتایج بهتری دنبال شود، تصریح کرد: نباید نتیجه دانش‌ورزی تنها انتشار کتاب باشد هر چند که این اقدام فعالیتی ارزشمند محسوب می‌شود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: رویکرد کسب و کارهای دانش بنیان در سال‌های اخیر بیانگر آن است که ما بر آنیم تا همه حلقه‌های این حوزه را مدیریت کنیم.
وی در ادامه به بیان آماری از وضعیت تولید محصولات فناوری بالا در جهان پرداخت و گفت: از مجموع 14 تریلیون دلار کل صادرات در سال 2004 میلادی 5/1 تریلیون دلار سهم صادرات کسب و کار فناورانه است.
غضنفری با بیان اینکه در سال 2009 میلادی 3/2 تریلیون دلار به صادرات کسب و کار فناورانه اختصاص یافت، افزود: این رقم نسبت به قبل از آن نرخ رشد 8/3 درصد را نشان می‌دهد. وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: پیش بینی می‌شود میزان صادرات کسب و کار فناورانه در سال 2016 از 3 تریلیون دلار فراتر رود.
وی همچنین عنوان کرد: براساس داده‌های آماری 70 درصد از درآمدهای ناشی از صنعت حاصل از فناوری بالا از حوزه دانش بنیان است.
غضنفری ادامه داد: فناوری در سال 1970 میلادی سهم 40 درصدی را در اقتصاد جهان از آن خود کرد که از این رقم تنها 12 درصد به فناوری‌های برتر یا دانش بنیان متعلق بود.
به گفته وی، در سال 2010 میلادی سهم کل فناوری در اقتصاد جهان 78 درصد و سهم فناوری‌های برتر یا دانش بنیان از کل اقتصاد 60 درصد بوده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود در سال 2030 میلادی سهم فناوری در اقتصاد جهانی به 90 درصد برسد که از این مجموع سهم فناوری‌های برتر 78 درصد خواهد بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: سهم محصولات‌های فناوری‌های برتر (های تک) در سال 2006 میلادی 14 درصد معادل 12 تریلیون دلار بوده است.
غضنفری تاکید کرد: 21 کشور سهم 99 درصدی از فروش‌های تک جهان را در اختیار دارند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اعلام آمادگی این وزارتخانه برای امضای قرارداد، کمک به تجاری‌سازی، نمونه‌سازی، صنعتی‌سازی و تولید انبوه صنایع فناوری دانش بنیان افزود: در بازار داخلی از طریق تعرفه‌ها و جهت دهی تعرفه‌ها در کنار شما هستیم و برای حضور در بازارهای جهانی نیز از طریق یارانه‌های نمایشگاهی به بازاریابی فعالیت‌های شما کمک می‌کنیم.
وی با اشاره به بازدید خود از نمایشگاهی که در حاشیه این نشست ملی برگزار شده، تاکید کرد: گاه برخی درخواست‌ها مبنی بر آن است که کالاهای خارجی به راحتی در دسترس مصرف کننده داخلی قرار نگیرد.
وی ادامه داد: گاهی اوقات ممنوعیت در ورود کالای مشابه داخلی ایجاد می‌شود اما تولیدکننده کشورمان شرایط حفظ مشتری را فراهم نکرده است؛ چرا که نبود خدمات پس از فروش، کم توجهی به کیفیت محصول تولیدی از جمله عواملی است که در عرصه رقابت تاثیر بسیاری دارد. غضنفری با بیان این جمله که فراموش نکنیم وقتی وارد صحنه تجارت می‌شویم هر چند که فناوری بالا تاثیر مهمی دارد اما مجموعه‌ای از خدمات باید به مشتریان ارایه شود خطاب به تولیدکنندگان این حوزه عنوان کرد: اگر سهم محصول تولیدی شما 10 تا 20 درصد باشد حدود 80 درصد رقابت را فرمول‌ها و قواعد بازار برعهده می‌گیرد. غضفری ادامه داد: در صورتی که سهم اولویت مدیریتی در بازار به درستی توزیع نشود به طور حتم مشکلاتی بروز خواهد کرد.
وی افزود: به طور قطع برای ماندگاری یک برند به جز فروش‌های فصلی و نمایشگاهی باید سایر خدمات را در نظر بگیریم که این امر به مراتب بالاتر از فناوری است.