کارنامه وزیر فناوری

قبل از بحث درباره قیمت کنونی اینترنت در ایران که اتفاقاً رقم بالایی هم نیست(با این محاسبه که در هیچ یک از نقاط دیگر جهان هزینه اینترنت ماهانه در سبد خانواده کمتر از 10 دلار نیست!) باید گفت ما نباید اینترنت را به عنوان یک شبکه جهانی با شبکه ملی اطلاعات که یک شبکه داخلی است یکسان بدانیم یعنی شبکه ملی نمی‌تواند جایگزین شبکه جهانی اینترنت شود، گرچه شاید در ابتدای امر، استنباطی غلط از شبکه ملی اطلاعات وجود داشت و تصور می‌شد که قرار است یک اینترنت داخلی در قالب این شبکه ایجاد شود ولی امروز همه می‌دانند که شبکه ملی اطلاعات، شبکه جهانی اینترنت نیست بلکه برای توسعه ارتباطات و تولید و مبادله اطلاعات داخل کشور و چرخش سریع‌تر و کم هزینه‌تر اطلاعات در درون سازمان ها کارایی دارد و همچنین زمینه‌ای فراهم می‌کند که ایمیل‌های داخلی در داخل کشور، هاست (Host)شوند و وقتی دو کاربر در داخل کشور برای یکدیگر ایمیل ارسال می‌کنند نیازی نباشد این ایمیل به امریکا برود و دوباره برگردد بلکه داخل کشور جابه‌جا شود.
این موضوع در بیشتر کشورهای دنیا حتی روی شبکه‌های بین‌المللی هم وجود دارد و اگر در کشور ما این اتفاق نیفتاده و تأمین‌کنندگان بین‌المللی در ایران سرور ندارند، بحث دیگری است.
درباره قیمت اینترنت هم نمی‌دانم رقم 8 تا 10برابری، بر چه مبنایی عنوان شده، ولی یک نکته مسلم است و آن هم اینکه متوسط قیمت اینترنت(ماهانه 15 تا 17هزار تومان) برای خانوارهای ایرانی چندان بالا نیست و در سبد خانوار هم رقم بالایی محسوب نمی‌شود. این رقم کمتر از یک بار استفاده از آژانس برای تردد در شهر است. البته بحث کیفیت و سرعت سرویس و مقایسه آن با سرویس مشابه بین‌المللی موضوع دیگری است قطعاً اگر ادعا این باشد که با تعرفه‌های موجود قیمت فروش چند برابر قیمت تمام شده است، ادعایی نادرست بوده و با توسعه امکانات و توسعه مصرف، کیفیت سرویس و سرعت می‌تواند بدون افزایش جدی قیمت بهبود یابد.
توجه کنیم که با وجود چند ده برابر شدن سرعت سرویس و افزایش هزینه‌ها در تمام موارد دیگر و مرتبط با اینترنت و شرکت‌های سرویس دهنده (هزینه‌های سر بار و حقوق در دو ساله گذشته) قیمت‌ها تقریباً ثابت مانده است. از سوی دیگر باید گفت برای داشتن ارتباط جهانی(اینترنت، ) ما همیشه مجبوریم پهنای باند را بخریم که البته با حجم بیشتر خرید و ایجاد رقابت در خرید متناسب با میزان در حال رشد مصرف در کشور قیمت خرید کاهش می‌یابد. در یک سال و نیمی که از عمر دولت تدبیر و امید می‌گذرد، حجم اینترنت خرید و مصرف پهنای باند در کشور بیش از 2/5 برابر شده، استفاده از اینترنت روی تلفن هوشمند بشدت توسعه یافته(گویا 10میلیون دستگاه تلفن هوشمند فروش رفته است)، سرعت اینترنت خانگی بالا رفته و حجم نیاز و مصرف نیز بشدت و به طور روزمره درحال گسترش است.
آنچه مسلم است، قیمت اینترنت را چند پارامتر می‌سازند و کمتر از 30درصد بهای آن به پهنای باند خریداری شده مربوط می‌شود و بقیه، مربوط به هزینه انتقال، برق، فضا، تجهیزات، استهلاک و... مربوط است. به عنوان مثال اگر کسی 10هزارتومان برای اینترنت می‌پردازد، 3هزار تومان آن مربوط به پهنای باند است و 7هزارتومان آن به سایر هزینه‌ها بازمی‌گردد پس صحبت درباره اینکه اینترنت، چون از خارج خریداری می‌شو د و... گران درمی‌آید کاملاً اشتباه است. شرکت زیرساخت هرSTM 1 معادل 150مگابایت اینترنت را با بهای حدود 3هزار دلار معادل حدود 10 میلیون تومان خریداری می‌کند و از آنجا که اینترنت در همه شهرهای کشور با قیمت یکسان ارائه می‌شود مجبور است هزینه انتقال و... را هم به آن بیفزاید و هر ISP اینترنت را با احتساب هزینه انتقال از مرز تا تهران و از تهران تا سایر استان‌ها را درنهایت حدود 27میلیون تومان می‌فروشد که در چنین شرایطی نیز قیمت پهنای باند اینترنت در ایران 5/2 تا 3برابر می‌شود نه 8 یا 10برابر. همچنان که همکاران ما بارها اعلام کرده‌اند در صورت رفع انحصار در خرید پهنای باند(که از تصمیمات دولت جدید نیست) هزینه خرید پهنای باند می‌تواند تعدیل شود.
وزیر محترم ارتباطات هم در این مدت به دنبال کاهش قیمت شبکه انتقال، افزایش حجم اینترنت ورودی و همچنین کاهش هزینه‌های مربوط به اینترنت بوده است و قبل از عید هم جلسه‌ای در این زمینه برگزار شد ولی باید دانست که برخی هزینه‌ها ارتباطی به وزارت ارتباطات ندارد به عنوان مثال وقتی برق به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بهای تمام شده اینترنت گران می‌شود، این موضوع برای شرکت مخابرات و سایر سرویس دهندگان هم صدق می‌کند و در قیمت اینترنت تأثیرمی گذارد.
به هرحال باید به این واقعیت اشاره داشت که محمود واعظی وزیر ارتباطات از شروع به کار خود تاکنون برای افزایش کیفیت اینترنت و کاهش قیمت آن، تلاش‌های مناسبی داشته است. ما هم معتقدیم باید هزینه‌های انتقال پایین بیاید و تعرفه گذاری‌ها در راستای تعدیل قیمت تمام شده اینترنت باشد تا بتوان قیمت برای کاربر نهایی را در همین حد حفظ کرد. اما درباره کیفیت اینترنت باید گفت که در 5/1 سال گذشته کیفیت بهتر و میزان قطعی اینترنت بسیار کاهش یافته است هرچند هنوز به دلیل تناسب نداشتن حجم اینترنت ورودی با مصرف، سرعت پایین است و باید تلاش‌های بیشتری شود، ولی قیمت مصرف‌کننده به هیچ وجه بالا نیست پس ما در حال حاضر نیاز به افزایش کیفیت و سرعت با حفظ نسبی قیمت موجود مصرف‌کننده داریم. سخن آخر اینکه کارنامه وزیر محترم در این زمینه و همچنین تعامل با بخش خصوصی کارنامه‌ای مثبت است و باید با دیدی وسیع‌تر به آن نگریست.