چهارشنبه, ۲۸ تیر ۱۴۰۲
۱۲:۴۸
۴۲۷
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، اخیرا پروژه بازنگری اسناد نظام مهندسی و استاندارد توسعه نرم‌افزار یا اصطلاحا نماتن توسط سازمان نظام صنفی رایانه‌ای آغاز شده است. در همین رابطه سیدمجید اورعی، عضو هیأت مدیره و رئیس رسته توسعه نرم‌افزار در گفت‌گویی در مورد ابعاد مختلف این پروژه توضیحاتی داده است. مشروح این گفت‌وگو پیش روی شماست.
نماتن یک چیست و هدف آن از بازنگری آن چه بوده است؟
اجازه دهید ابتدا واژه نماتن را که بر گرفته از عبارت نظام مهندسی و استاندارد تولید نرم افزار است معرفی کنیم. در ابتدای دهه 1380 همزمان با ظهور و رشد پروژه های نرم افزاری در کشور، از سوی کارفرمایان عموما دولتی احساس نیاز به یک شیوه نامه و یا استاندارد مشخص به منظور تعریف صحیح پروژه های نرم افزاری و ارجاع کار از سوی آنها به پیمانکاران و مشاوران به وجود آمد. همچنین از مدیران پروژه و ناظران آن هم به استانداردهای تولید نرم افزار پایدار نیاز داشتند.
با توجه به اینکه در مرحله اول با توجه به ضرورت و نیاز و اولویت کارفرمایان سعی شد فرایندهای نحوه تعریف پروژه های نرم افزاری و ارجاع آن به مشاوران استاندارد شود، خروجی این فاز از پروژه اصطلاحا تحت عنوان نماتن یک شکل گرفت.
در حقیقت منظور از نماتن یک، مجموعه اسناد، روش‌ها و الگوهای پیشنهادی استانداردی است که هدف از آن کمک به تعریف و ارجاع صحیح پروژه های نرم افزاری و انتخاب مناسب پیمانکار برای آنها بوده است. البته نباید منظور از نماتن یک را نسخه یک آن بدانیم بلکه منظور از نماتن یک بخش اول مجموعه اسناد و استانداردهای مربوط به تعریف و ارجاع کار نرم افزار است.
با این توضیح مشخص شد که در نماتن یک به دنبال استاندارد سازی الگوهای صحیح تعریف و ارجاع کار پروژه های نرم افزاری هستیم. به جرات می توان گفت مجموعه اسناد نماتن یک برای آن زمان و عموم پروژه های نرم افزاری که از جنس و نوع پروژه های نرم افزارهای سفارشی بودند بسیار مناسب و راهگشا بود. لیکن تغییرات قانونی در طی این مدت مانند قانون برگزاری مناقصات و بخش نامه های سازمان برنامه و بودجه در خصوص ارائه خدمات مشاوره تاثیر بسیار زیادی بر نحوه ارجاع کار پروژه های نرم افزاری گذاشته که لازم است اثر این قوانین در نظام ارجاع کار لحاظ شود.
از سوی دیگر پیدایش صدها شرکت و تولید کننده محصولات نرم افزاری در شاخه های مختلف فرایندهای ارجاع کار را تغییر داده و امروزه دیگر نیاز نیست کارفرمایان همه نیازهای خود را از طریق تعریف نرم افزارهای سفارشی رفع کنند. بنابراین لازم است برای پروژه هایی که مبتنی بر محصولات آماده نرم افزاری هستند نیز راهکارها و الگوهای استاندارد مناسب طراحی شود. زیرا در این نوع محصولات مفاهیم دیگری همچون مقایسه و انتخاب محصول هم مطرح است.
بازنگری اسناد و الگوهای تعریف، انتخاب و ارجاع پروژه های نرم افزاری یا همان بازنگری نماتن یک قرار است چه نیازی را پاسخ دهد؟
در این پروژه بر اساس چارچوب پیشنهادی مشاور آن، قرار است برای شش نوع از قراردادهای متداول در حوزه نرم افزار به شرح ذیل:
- تولید و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای سفارشی
- فروش بسته‌های آماده نرم‌افزاری
- فروش، ویژه‌سازی و پیاده‌سازی راهکارهای مبتنی بر محصولات نرم‌افزاری نیمه آماده
- پشتیبانی نرم‌افزار
- خدمات مشاوره‌ای
- نظارت بر پروژه‌های نرم‌افزاری
و در اندازه های مختلف (کوچک، متوسط، بزرگ) از حیث مبلغ و پیچیدگی پروژه ها، کلیه فرایندهای لازم برای برون سپاری این شش نوع پروژه استاندارد و الگوسازی شود.
در استاندارد سازی فرایندهای برون سپاری پروژه های نرم افزاری یا به اختصار بازنگری نماتن یک چه مستنداتی تولید و ارائه می‌شود؟
مطابق با چارچوب پیشنهادی مشاور پروژه، فرایند برون سپاری از فرایند تعریف کار شروع شده و با فرایندهای انتخاب تامین کننده، عقد قرارداد، نظارت بر اجرا و نهایتا تحویل پروژه پایان می پذیرد. کلیه مستنداتی که فرایندهای تعریف کار و انتخاب تامین کننده را پوشش دهد در محدوده نماتن یک و سایر مستندات در حوزه نظارت و تحویل مربوط به فاز نماتن دو یا همان نظام استاندارد تولید است.
خروجی‌های مورد انتظار در نماتن یک عبارتند از:
- نحوه ارجاع کار (مشاوره پروژه‌های نرم افزاری)
- الگوی استاندارد درخواست برای پیشنهاد(RFP)
- نظارت بر پروژه‌های نرم‌افزاری
- استاندارد و الگوی تهیه پیشنهاد(Proposal)
- برگزاری مسابقه و ارزیابی پیشنهادات
- قرارداد همسان تولید و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای سفارشی
- قرارداد همسان فروش بسته‌های نرم‌افزاری آماده
- قرارداد همسان فروش، ویژه‌سازی و پیاده‌سازی راهکارهای نرم‌افزاری نیمه آماده
- قرارداد همسان پشتیبانی نرم‌افزار
- قرارداد همسان ارائه خدمات مشاوره‌ای
- قرارداد همسان خدمات نظارت بر پروژه‌های نرم‌افزاری
به نظر شما ذینفعان این پروژه چه کسانی هستند و چگونه می توانند در این بازنگری نقش داشته باشند؟
سوال خوب و پرکاربردی پرسیدید. ذینفعان این پروژه در دو بخش کلی خریدار و فروشنده قابل تقسیم هستند. ما برای پاسخ به این سوال، کمیته راهبری اسناد را با دعوت از نخبگان هر دو حوزه در صنعت به‌عنوان نماینده فروشندگان و حاکمیت به‌عنوان نماینده خریداران شکل داده‌ایم که ساختار و اعضای آن در صفحه اختصاصی نماتن در دسترس است.
برای اینکه بتوانیم در این پروژه از جمیع نظرات صاحبنظران و ذی نفعان مشتاق به مشارکت در پروژه استفاده کنیم در نظر داریم با تشکیل گروه مشورتی از علاقمندان در هر دو سمت خریدار و فروشنده شرایط دریافت نظرات آنها را بر روی پیش نویس های اسناد قبل از انتشار نهایی مهیا کنیم. لذا از علاقه‌مندان به این موضوع دعوت می‌کنم تا درخواست عضویت خود را از طرق فرم درج شده ثبت کنند.
فرم ثبت درخواست عضویت برای حضور در کمیته مشورتی بازنگری اسناد نماتن
